Γράφει ο Ιωάννης Ξηρός*
Έτη 572 έχουν περάσει από την 29 Μαϊου 1453, οπότε η Αγία Κωνσταντινούπολις έπεσε στα χέρια των Οθωμανών Τούρκων και η Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία ή Βυζάντιο, όπως οι ιστορικοί ονομάζουν το ιστορικό αυτό κράτος μετά τον 7ο αιώνα, έπαυσε υπάρχον ως πολιτικό υποκείμενο.
Παρέλκει του σκοπού αυτού του σημειώματος η ανάλυση των λόγων της παρακμής και της πτώσης αυτού του κράτους για το οποίο επιφανείς ξένοι ιστορικοί, όπως ο πολύς Στίβεν Ράνσιμαν, είπαν οτι ”οι σύγχρονοι Έλληνες μπορούν να είναι υπερήφανοι για το Βυζάντιο περισσότερο από όσο μπορούν να είναι υπερήφανοι για την Αρχαία Ελλάδα”.
Όλοι όμως συμφωνούν οτι η ακόμη και τώρα ακατανόητη και καταστροφική απόφαση κάποιων Αυτοκρατόρων να καταργήσουν τον θεσμό της υποχρεωτικής στρατολογίας των επαρχιών, η υπερφορολόγησή τους και η αντικατάσταση του εθνικού στρατού με ξένους μισθοφόρους οδήγησε τους Βυζαντινούς στον πλήρη αφανισμό.
Έτσι αφανίστηκε ένα κράτος που για αιώνες έφραζε τον δρόμο σε βαρβάρους του Βορρά και της Ανατολής προς την Ευρώπη, τους οποίους κατόπιν εξημέρωνε με τον πολιτισμό του. Έτσι αφανίστηκε ένα κράτος που για αιώνες επίσης απαγόρευε την είσοδο του Ισλάμ προς την Ευρώπη διατηρώντας την χριστιανική.
Όταν όμως το κράτος αυτό αδυνάτισε οι Μουσουλμάνοι Τούρκοι έφτασαν στις πύλες της Βιέννης, στην καρδιά της Ευρώπης, και χρειάστηκε πανστρατιά των ευρωπαϊκών δυνάμεων της εποχής για να τους γυρίσουν πίσω.
Έτσι επίσης τελείωσε και ο ιστορικός ρόλος του Ελληνισμού να είναι ο φράκτης των βαρβάρων στο σύνορο Ανατολής και Δύσης.
Σήμερα, 29 Μαϊου, όπως και σε κάθε τέτοια επέτειο, όλοι οι αληθινοί Έλληνες αισθάνονται θλίψη με την ανάμνηση της Άλωσης της αγίας πόλης. Η θλίψη αυξάνεται διότι οι Έλληνες είμαστε ο μόνος βαλκανικός λαός που δεν ανέκτησε την ιστορική του πρωτεύουσα, όπως κατάφεραν οι Αλβανοί, οι Σέρβοι, οι Βούλγαροι και άλλοι Βαλκάνιοι. Η Ιστορία έτσι αποφάσισε και κάποια πράγματα δεν αλλάζουν, επομένως οφείλουμε να τα αποδεχθούμε ως έχουν.
Η Συνθήκη της Λωζάνης του 1923, η οποία καθόρισε τα σύνορα της Τουρκίας, βασικής κληρονόμου της μακαρίτισσας Οθωμανικής Αυτοκρατορίας με όλα τα όμορα αυτής κράτη, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδος, σε κάποιο σημείο της αναφέρει οτι απαγορεύεται στην Ελλάδα κάθε εκδήλωση εθνικού πένθους στην επέτειο της Άλωσης (29 Μαϊου) και άλλων συναφών εκδηλώσεων με σκοπό την αποφυγή καλλιέργειας εθνικού μίσους εναντίον του λαού της Τουρκικής Δημοκρατίας που τότε έκανε τα πρώτα της βήματα.
Η Ελλάς δια χειρός Ελ. Βενιζέλου υπέγραψε και αυτό το σημείο της συμφωνίας, δεδομένου οτι την περίοδο εκείνη και η περίφημη Ελληνοτουρκική Φιλία, της οποίας ήταν μαζί με τον Κεμάλ Ατατούρκ πρωτεργάτης, έκανε και αυτή τα πρώτα της βήματα.
Ο γράφων κάθε άλλο παρά αμφισβητεί όλα αυτά, τα οποία σε τελική ανάλυση αποτελούν την βάση της σχέσης μας με την γειτονική χώρα, η οποία, παρά τα προβλήματα που έχουν κατά καιρούς ανακύψει, ουδέποτε διέκοψαν τις ελληνο-τουρκικές σχέσεις. Η Λωζάνη αποτελεί πάντα τον ομφάλιο λώρο μας με την Τουρκία και αυτό δεν μπορεί να το αλλάξει ΚΑΝΕΝΑΣ, όσο φανατικός και αν είναι, και στις δύο πλευρές του Αιγαίου.
Το σημερινό θέμα όμως είναι κάτι άλλο, το οποίο δεν άπτεται των προβλέψεων της Συνθήκης. Την 29 Μαϊου 1453 έλαβε χώρα ένα γεγονός που αποτελεί ταυτοτικό γεγονός της Ιστορίας μας και της εθνικής μας συνείδησης. 
Η Κωνσταντινούπολη ΔΕΝ πέρασε στα χέρια των Τούρκων με συνθήκη ή συμφωνία ή κάτι παρόμοιο. Η Κωνσταντινούπολη έπεσε σαν θρυλική ηρωϊδα με το σπαθί στο χέρι.
Η Κωνσταντινούπολη, κόντρα στους φόβους των δυτικών συμμάχων της και κόντρα στην εκτίμηση της αντικειμενικής τότε καταστάσεως, ακόμη και κόντρα στην κοινή λογική των τότε απλών ανθρώπων, αποφάσισε να πολεμήσει μέχρι τέλους σώζοντας την τιμή της και την ιστορία της.
Οι κάτοικοί της την φοβερή εκείνη άνοιξη του 1453 ενώθηκαν σαν ένα σώμα απέναντι στον εχθρό με σπάνιο θάρρος, αποδεικνύοντας ακόμη μια φορά πως απέναντι στον κίνδυνο οι Έλληνες ενώνονται σαν γροθιά, όσες διαφορές και αν έχουν μέχρι τότε. Και ποιος ήταν τότε ο επικεφαλής του Ελληνισμού;
Μα, ο Κωνσταντίνος ΙΑ’ Παλαιολόγος, ο τελευταίος Αυτοκράτωρ μιας κατ’όνομα πλέον Αυτοκρατορίας, ο οποίος όμως κράτησε τον τίτλο μέχρι την τελευταία του πνοή, πίπτοντας νεκρός από χτυπήματα των εχθρών.
Αυτός απάντησε στον ηγεμόνα των Οθωμανών Μεχμέτ οτι” η απόφαση να παραδώσω την πόλη ΔΕΝ είναι δική μου. Πάντες ημείς αποφασίσαμε να πεθάνουμε πολεμώντας”. Είναι ο ίδιος που στην τελευταία αγρυπνία στον ναό της Αγίας Σοφίας είπε στους συμπολεμιστές του οτι ο αγώνας που δίνουν είναι για την πατρίδα και για την πίστη και οτι η ζωή τους ανήκει σε αυτές τις έννοιες. Είμαστε απίστευτα τυχεροί όλοι οι Έλληνες που το 1453 είχε το κράτος μας έναν τέτοιον άνθρωπο ως ηγέτη.
Ειλικρινά, δεν μπορείτε να φανταστείτε πόσο τυχεροί ήμασταν και είμαστε που το Βυζάντιο τελείωσε τις ημέρες του με έναν τέτοιον ηγέτη. Η αξία αυτού του ανθρώπου είναι (ναι, είναι, πάντα θα είναι) τόσο μεγάλη που ΟΛΟΙ οι Τούρκοι ιστορικοί βεβαιώνουν και καταγράφουν οτι η Τουρκική Ιστορία τιμά τον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο απέραντα και εξίσου με την τιμή που του αποδίδει κάθε χριστιανός, Έλλην ή μη.
Δεν υπάρχει τουρκόπουλο που να μην διδάσκεται και να μην γνωρίζει την ιστορία του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου. Η φήμη του βασιλιά ήταν τόσο ισχυρή στους αιώνες που ακολούθησαν, ώστε όλοι οι σοβαροί (τονίζω την λέξη” σοβαροί”) ιστορικοί συμφωνούν οτι η κυρίαρχη ιδεολογία των αγωνιστών της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 ήταν ”Στην Πόλη, στην Αγιά Σοφιά”. Ο θρύλος του Μαρμαρωμένου Βασιλιά τους τραβούσε σαν μαγνήτης. Αυτή ήταν η ιδεολογία τους και όλα τα υπόλοιπα ήταν απλώς υπόλοιπα.
Το μόνο που καταλογίζεται στον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο ήταν η ενωτική πολιτική του. Ναι, όντως ο Κωνσταντίνος, ακολουθώντας την πολιτική των προκατόχων του (πατέρα και πάππου) επιθυμούσαν την Ένωση της Ορθόδοξης με την Καθολική Εκκλησία, κάτι που προφανώς θα οδηγούσε σε μία νέα Σταυροφορία των Ευρωπαίων εναντίον των Τούρκων με σκοπό την τελική σωτηρία της Κων|λης και ό’τι θα απέμενε από το κράτος.
Είναι αλήθεια οτι ο Πάπας Νικόλαος μέχρι πριν λίγες ημέρες από την Άλωση, πλήρης ανησυχίας, προσπαθούσε να εύρει καράβια για να στείλει στην Πόλη. Σε εποχή όμως έσχατου κινδύνου ποιος μπορεί να τους κατηγορήσει;
Ποιος ηγέτης δεν έχει το δικαίωμα μα κάνει ό’τι μπορεί για να σώσει το κράτος του από τον αφανισμό, ακόμη και αν αυτό συνεπάγεται την άρση του Σχίσματος; Ελάτε για μια στιγμή στην θέση του, ω Ορθόδοξοι Χριστιανοί και πάρετε απόφαση αντ’αυτού.
Στο τέλος όμως, ούτε η τότε βυζαντινή ελίτ, ούτε ο ορθόδοξος κλήρος απεδέχθησαν την συμφωνία με την Ρώμη και προτίμησαν την τουρκική κυριαρχία. Για όλα όμως αυτά, η Ορθόδοξη Εκκλησία θεωρεί τον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο…αιρετικό (αν και δεν το πολυδιαλαλεί για να μην εκτεθεί).
Η συμφωνία που έκανε ο Πατριάρχης Γεννάδιος με τον Μεχμέτ Πορθητή τον Ιούνιο 1453 προσφέροντας σ’αυτόν και τους διαδόχους του την νομιμότητα της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας με αντάλλαγμα την ανεξαρτησία της και την διατήρηση του ρόλου της στα θρησκευτικά, οικογενειακά και περιουσιακά ζητήματα των χριστιανών υπηκόων των Σουλτάνων έσωσε τον χριστιανισμό των βαλκανικών λαών και των λαών της Μέσης Ανατολής και συνακόλουθα τον εθνικό τους χαρακτήρα, πράγμα που καθιστά τον Γεννάδιο μια από τις σημαντικότερες και πλέον κρίσιμες προσωπικότητες της Ελληνικής και όχι μόνον Ιστορίας. Το θέμα μας όμως εδώ είναι όχι μόνον η ευφυής κίνηση του Γεννάδιου, αλλά η θυσία του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου για την πατρίδα και την πίστη.
Σημαντικοί Έλληνες και ιστορικοί του ύψους μιας Ελένης Γλύκατζη-Αρβελέρ πρότειναν κατά καιρού την αγιοποίηση του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου. Είναι απόλυτη αδικία απέναντι σε έναν τέτοιον άνθρωπο, αντίστοιχο του Λεωνίδα της Σπάρτης, στο οποίον οφείλουμε την τιμή μας να τον θεωρούμε αιρετικό και να του στερούμε της τιμής που του αξίζει. Η τιμή που του αξίζει είναι μία και μοναδική. 
ΑΓΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΡΑ. Ο Κωνσταντίνος στο κάτω-κάτω ως ορθόδοξος χριστιανός πολέμησε και έπεσε. Η αγιοποίηση αυτού του ανθρώπου ουδεμία σχέση έχει με τις προβλέψεις της Συνθήκης της Λωζάνης, οι Τούρκοι δεν έχουν λόγο στις πράξεις της Εκκλησίας.
Η συμφωνία Γεννάδιου-Μεχμέτ ισχύει ακόμη στην Τουρκία, πλην όμως είναι σαφής για τις δικαιοδοσίες του Πατριαρχείου. Το τελευταίο μπορεί να αγιοποιήσει όποιον θέλει. Ο Ελληνισμός, όπως ΟΛΟΣ ο χριστιανικός κόσμος οφείλει να αγιοποιήσει άμεσα τον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο και ο γράφων που στο παρελθόν πολλές προσπάθειες προς την κατεύθυνση αυτή έχει κάνει ζητά κατά την αποφράδα επέτειο της Αλώσεως επιτακτικά ως πολίτης και χριστιανός την διόρθωση αυτής της ΑΠΑΡΑΔΕΚΤΗΣ παραλείψεως ως ιστορικού χρέους του
* O Ιωάννης Ξηρός είναι
Ταξ|χος ε.α.
