Η πόρτα του σκευοφυλακίου ανοιχτή, νεκροκεφαλές και κόκκαλα στο πάτωμα, σπασμένα τσιμέντα, εξωτερικά οι επιτύμβιες πλάκες σε κακή κατάσταση, ενώ μια εξ’ αυτών έχει αφαιρεθεί εντελώς. Την εικόνα αυτή αντικρίσαμε και καταγράψαμε στο Μνημείο της Αγιάς, πάνω στον δρόμο Χανιά – Ομαλός λίγα μέτρα από την είσοδο της αγροτικής φυλακής της Αγιάς.
Βρεθήκαμε στον χώρο μετά από καταγγελία του κ. Γιάννη Αργυράκη, ο παππούς του οποίου εκτελέσθηκε στον “Γολγοθά” της Αγιάς και θάφτηκε στην περιοχή.
«Η πόρτα του σκευοφυλακίου ήταν ανοικτή μπήκα μέσα και είδα σκυλιά μέσα σ’ αυτό! Εμεινα αποσβολωμένος, δεν μπορούσα να πιστέψω αυτά που έβλεπα. Προσπάθησα φεύγοντας να τη μαγκώσω, ώστε τουλάχιστον να μην είναι ανοικτή. Είμαι πολύ απογοητευμένος, δεν αξίζει αυτή η συμπεριφορά στους προγόνους μας» ήταν τα λόγια του κ. Αργυράκη στα “Χανιώτικα Νέα”
Δείτεκαι αυτά
Ο κ. Αργυράκης έχει απόλυτο δίκιο. Την ίδια εικόνα αντικρίσαμε και εμείς χθες. Και όχι μόνο αυτή. Το μνημείο παρουσιάζει μία γενικότερη εικόνα εγκατάλειψης, αλλά η ανοικτή πόρτα του σκευοφυλακίου με τα κρανία και τα οστά των νεκρών πεταμένα αριστερά – δεξιά μόνο ντροπή μπορεί να σου προκαλέσει.
«Hρθα από το Ηράκλειο για να δω κάποιους συγγενείς. Πήγα στο Mνημείο αυτό, γιατί πάντα με συγκινεί όπως συγκινούσε και τον πατέρα μου. Δυστυχώς, βρέθηκα μάρτυρας σε αυτήν την εικόνα. Τι να πω;» είπε ο κ. Αργυράκης, η οικογένεια του οποίου πλήρωσε ακριβά τον αγώνα απέναντι στους ναζί κατακτητές.
Τα οστά των ηρώων που εκτελέστηκαν στον “Γολγοθά “
«Ο παππούς τον καιρό της κατοχής φιλοξενούσε τους εναπομείναντες Εγγλέζους. Τους βοηθούσε μαζί με τη γιαγιά μου για να φύγουν στη Μέση Ανατολή. Οι ναζί τους έπιασαν. Η γιαγιά μου στάλθηκε στους φούρνους του Αουσβιτς. Ο παππούς μου έμεινε λίγο στην Αγιά και τον εκτέλεσαν στον “Γολγοθά” και ετάφη εδώ.
Καταλαβαίνετε την συναισθηματική μου σχέση με την περιοχή», λέει.
Και έχει απόλυτο δίκιο. Δήμος, Περιφέρεια, Υπουργείο Δικαιοσύνης -επειδή είναι δίπλα οι φυλακές– και όλοι ανεξάρτητα όποιος έχει την ευθύνη θα πρέπει να φροντίσουν, ώστε να αποκατασταθεί άμεσα το μνημείο. Το οφείλουμε όλοι στους νεκρούς μας…
Ρεπορτάζ Απο την εφημερίδα Χανιώτικα Νέα !
Το Ιστορικό της σφαγής στην ΑΓΙΑ ΧΑΝΙΩΝ
Άλλες πάλι φορές απέλυαν, δήθεν, τους συλληφθέντες και μόλις απομακρύνονταν λίγο, και πριν προλάβουν να χαρούν την ελευθερία τους, τους πυροβολούσαν εκ των όπισθεν και τους σκότωναν.
Άλλοτε, πάλι, τους οδηγούσαν στον τόπο της εκτέλεσης, στον κοντινό λόφο του «Γολγοθά», όπου τους έδεναν σ’ ένα μεγάλο ξύλινο στύλο, που είχαν στήσει εκεί, και οι ριπές των πολυβόλων έδιναν τέλος στο μαρτύριό τους. Πριν τους σκοτώσουν, τους έβαζαν ν’ ανοίξουν οι ίδιοι τους λάκκους τους. Λίγο προτού τους εκτελέσουν τους έστηναν μπροστά σ’ αυτούς και τους υπόσχονταν να τους χαρίσουν τη ζωή, ελπίζοντας ότι έτσι την τελευταία στιγμή θα έκαμπταν το ηθικό τους και θα τους έδιναν τις πληροφορίες που ήθελαν. Όμως, η προσπάθειά τους αυτή δεν έβρισκε ανταπόκριση.
Ακόμα, για να τους κάνουν ψυχολογικό πόλεμο και να τους αναγκάσουν να σπάσουν και να ομολογήσουν τους συνεργάτες τους, τους έκλει
ναν μήνες ολόκληρους στην απομόνωση μέσα σε κατασκότεινα κελιά, στερούντας τους το ψωμί και το νερό και υποχρεώνοντάς τους να κοιμούνται κατάχαμα.
Ο αριθμός όσων φυλακίστηκαν στις φυλακές της Αγιάς δεν είναι δυνατόν να εξακριβωθεί. Σύμφωνα με τον διευθυντή των φυλακών τους, Μπασιά Κων/νο, προτού δραπετεύσει, ήρθε εποχή που οι Κρήτες φυλακισμένοι ήταν περισσότεροι από 2.000. Όπως απεκάλυψε ο ίδιος, τα βασανιστήρια των φυλακισμένων ήταν ανεκδιήγητα. Πολλούς υποχρέωναν να βγαίνουν γυμνοί στον περίβολο των φυλακών, δύο ώρες προτού ξημερώσει. Τους περιέλουαν με ψυχρό νερό, από το κεφάλι ως τα πόδια και μετά τους έβαζαν μέσα σε ντεπόζιτα γεμάτα κρύο νερό.
Ακόμα, τους έμπηζαν βελόνες στα νύχια τους και κατόπιν τους τα τραβούσαν με πένσες και τους τα έβγαζαν. Για να τους εξευτελίσουν, τους έδιναν να πιουν ούρα αντί για νερό.
Για τη διατροφή τους τούς έδιναν τη μέρα 14 δράμια, δηλαδή 45 γραμμάρια αλεύρι και μια κουταλιά κονσέρβα ή λίγα φασόλια που τα μετρούσαν μες στην καραβάνα.
Με όλες τις απάνθρωπες και ανατριχιαστικές αυτές ενέργειες των φρουρών οι φυλακές της Αγιάς είχαν μεταβληθεί σε μια δαντική κόλαση.
Ο αριθμός των εκτελεσθέντων στις φυλακές θα μείνει άγνωστος. Πρέπει, όμως, να ήταν πολύ μεγάλος. Αυτό συμπέρανε η Εξεταστική Επιτροπή από τους ομαδικούς και ατομικούς τάφους που ανακάλυψε μετά την Kατοχή στον περίβολο των φυλακών και στα γύρω υψώματα.
Πολλοί δε απ’ αυτούς εκτελέσθηκαν με πελέκεις. Άγνωστος, επίσης, θα παραμείνει και ο αριθμός των ομήρων που στάλθηκαν από την Αγιά στη Γερμανία και οι οποίοι δεν επέστρεψαν στην Κρήτη.
Μνήμες από την περίοδο της γερμανικής κατοχής στην Κρήτη «ζωντάνεψαν» στην τοποθεσία «Γολγοθάς» στην Αγιά Χανίων, όπου μεταφέρθηκε το τίμιο ξύλο της ιστορίας της Κρήτης, όπως έχει χαρακτηριστεί, δηλαδή ο κορμός στον οποίο έδεναν τους πατριώτες που προόριζαν κάθε μέρα για εκτέλεση τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής.
Ο στύλος είναι απόκτημα του Ιστορικού Α
ρχείου Κρήτης και μεταφέρθηκε στο σημείο όπου γίνονταν οι εκτελέσεις, τοποθετημένος σε στρατιωτικό όχημα. Κατά την άφιξή του στο χώρο της τελετής αποδόθηκαν τιμές από στρατιωτική μπάντα.
Ο στύλος έχει ύψος περίπου 1.30 μέτρο, δηλαδή όπου βρισκόταν η καρδιά των τυφεκιζόμενων.
Ιδιαίτερη στιγμή για την τελετή, που παρακολούθησαν εκπρόσωποι των αρχών, συγγενείς εκτελεσθέντων και πολύς
κόσμος, ήταν η παρουσία ενός Νεοζηλανδού βετεράνου πολεμιστή, ο οποίος σε ηλικία 97 ετών βρέθηκε για τρίτη φορά στην Κρήτη και κατέθεσε στέφανο στο σημείο όπου τοποθετήθηκε ο στύλος.
O Γολγοθάς βρίσκεται στην παλιά κοινότητα του Γαλατά, πίσω από τις φυλακές της Αγιάς. Ονομάστηκε έτσι από τους ντόπιους καθώς εκεί στη διάρκεια της κατοχής εκτελέστηκαν από τους Γερμανούς πάνω από 130 πατριώτες.
