Γράφει ο Ταξίαρχος ε.α Ιωάννης Ξηρός …Ταξιδευτής του Κόσμου
Πολιτιστικό ταξίδι στο Ιράκ (αρχαία Μεσοποταμία) πραγματοποίησε από 6 έως 12 Φεβ. 2022 ο γράφων, μέλος του ΕΟΣ Αχαρνών και του Συλλόγου Πεζοπορίας Ορειβασίας Τρικάλων, ταξιδευτής του κόσμου. Ο γράφων είχε την συντροφιά άλλων 5 φίλων, τεσσάρων γυναικών και ενός ανδρός και την οργάνωση-διεύθυνση του ταξιδίου είχε η κα Μαρία Σούλη, ιδιοκτήτρια του ταξιδιωτικού γραφείου Θεσσαλονίκης Σάνφλαϊτ, συνταξιδιώτισσά μας.
Το ταξίδι άρχισε με νυκτερινή προσγείωση την 6η Φεβ. στην Βαγδάτη, πόλη 7 εκατ. κατοίκων, πρωτεύουσα του Ιράκ των 41 εκατ. κατοίκων. Η χώρα πριν τον εξισλαμισμό της τον 7ο αιώνα ήταν γνωστή ως Μεσοποταμία, χώρα εις το μέσον δυο μεγάλων ποταμών, του Τίγρη (Ντίτζελε) που πηγάζει από την Τουρκία και του Ευφράτη (Φεράτ) που πηγάζει από την Συρία και εκβάλλουν στον Περσικό Κόλπο.
Στην Μεσοποταμία ευρίσκεται το λίκνο, η έδρα του παγκόσμιου πολιτισμού. Εκεί, στα εύφορα εδάφη της επινοήθηκε από τον αβέβαιης προέλευσης λαό των Σουμερίων η πρώτη γραφή (η σφηνοειδής λεγόμενη), καλλιεργήθηκε για πρώτη φορά η γη (από γυναίκες), αναπτύχθηκε η κατασκευή δοχείων και πίθων αναπτύχθηκε η ποίηση, εφευρέθηκε ο τροχός και η τετράτροχη άμαξα, το πανί (απαραίτητο για την ένδυση και την σκηνοποιία), η πρώτη αρχιτεκτονική από πηλό και άσφαλτο, παρασκευάστηκε η πρώτη μπύρα και εκεί διατυπώθηκε ο πρώτος νομικός κώδικας που κατοχύρωνε τα πρώτα πολιτικά, κοινωνικά και θρησκευτικά δικαιώματα των ανθρώπων.
Δείτεκαι αυτά
Στην σουμεριακή εποχή οι γυναίκες κατείχαν εξέχουσα θέση στην κοινωνική ιεραρχία και απολάμβαναν πλήρους σεβασμού. Είχαν όμως και ευθύνες απέναντι στην οικογένεια, ας μην ξεχνούμε οτι ήταν οι πρώτες που κατάλαβαν τον κύκλο του σπόρου και πρώτες αυτές καλλιέργησαν την γη.
Υπάρχει μεγαλύτερη απόδειξη πόσο πολύτιμες είναι οι γυναίκες για τους άντρες; Κατοίκηση αναφέρεται εκεί από τις απαρχές της Ιστορίας 10.000 χρόνια πριν και περί το 3.600 π.Χ. δημιουργήθηκε στην κάτω Μεσοποταμία το βασίλειο των Σουμερίων με πρώτη περίοδο 3.600-2.330 π.Χ. και ο περίφημος σουμεριακός πολιτισμός που προαναφέραμε και η ίδρυση των πρώτων πόλεων στην Ιστορία, πράγματα που άλλαξαν την πορεία της ανθρωπότητος.
Ακόμη και ο θεσμός της βασιλείας που επέτρεψε την συγκρότηση κρατών για πρώτη φορά στην Ιστορία πιστεύεται οτι δημιουργήθηκε τότε εκεί. Η ανάπτυξη των πόλεων-κρατών της περιοχής, μεταξύ των οποίων και η περίφημη Βαβυλών και η άνοδος των Ακκαδίων από τον βορρά, λαού σημιτικής προέλευσης οδήγησε στην οριστική πτώση των Σουμερίων και στην δημιουργία της ακκαδικής αυτοκρατορίας (2.330-2.210 π.Χ.), της πρώτης πολυεθνικής αυτοκρατορίας στον κόσμο.
Μετά από μια ταραγμένη περίοδο εισβολών βαρβάρων φυλών από την περιοχή του Ιράν (Γούτιοι) και των σημιτών Αμοραίων ακολούθησε η ίδρυση της πρώτης αρχαιοβαβυλωνιακής αυτοκρατορίας (1894-1594 π.Χ.). Ο μεγαλύτερος από τους ηγεμόνες της υπήρξε ο περίφημος Χαμουραμπί (1.792-1.750 π.Χ.), ο οποίος έκανε την Βαβυλώνα πρωτεύουσα και κατέκτησε την Ασσυρία στον βορά και το Ελάμ στην ανατολή (περιοχή του δυτικού Ιράν).
Ο Χαμουραμπί έμεινε στην Ιστορία ως ο πρώτος νομοθέτης και ο κώδικάς του που ρύθμιζε την κοινωνική ζωή, τα θρησκευτικά και πολιτικά-οικονομικά δικαιώματα των υπηκόων του είχε 282 άρθρα. Κατά την εποχή του η Βαβυλών ήταν το σπουδαιότερο πολιτιστικό και οικονομικό κέντρο του τότε γνωστού κόσμου.
Ακριβώς αυτά τα αναστηλωμένα ερείπια αυτής της σπουδαίας πόλης που το όνομά της εσήμαινε η Πύλη του Θεού (Μπαμπ-Αμπέλ) επισκεφθήκαμε την 7 Φεβ. Η αναστήλωση υπήρξε έργο του τελευταίου δικτάτορα του Ιράκ, Σαντάμ Χουσεϊν, ο οποίος έκτισε το 2002 σε υπερυψωμένο μέρος το τελευταίο παλάτι του για να βλέπει το έργο του, πλην όμως δεν πρόλαβε να το χαρεί διότι το επόμενο έτος ανετράπη και εκτελέστηκε.
Η περίφημη Πύλη της θεάς Ιστάρ (θεάς της αγάπης και του πολέμου),προστάτιδος της Βαβυλώνος ευρίσκεται σήμερα στο μουσείο του Βερολίνου, δώρο του Οθωμανού Σουλτάνου στον Γερμανό Αυτοκράτορα το 1.895 και στην θέση της ευρίσκεται αντίγραφο. Νεότερες ανασκαφές ανακάλυψαν άλλα μέρη της πόλης 40μ. βαθύτερα. Σφηνοειδείς επιγραφές ευρίσκονται στα τείχη μαζί με παραστάσεις του θεού Μαρντούκ, του πατέρα όλων των θεών της Μεσοποταμίας με κεφάλι δράκου, σώμα ψαριού, ουρά φιδιού με απόληξη σκορπιό, μπροστινά πόδια λιονταριού και πισινά αετού και του θεού-βοδιού Άντετ, θεού της γονιμότητας της γης (το βόδι δεν σέρνει το άροτρο;). Όπως και οι αρχαίοι Αιγύπτιοι και οι Μεσοποτάμιοι έδιναν μορφή ζώου στους θεούς τους.
Υπάρχουν βάσεις γνήσια αρχαίες κάτω των αναστηλώσεων και το όλο σύμπλεγμα δίνει την εικόνα πλήρους τειχισμένης πόλης. Οι αρχαίοι Μεσοποτάμιοι πίστευαν οτι οι θεοί νίκησαν τις δυνάμεις του χάους και έφεραν την τάξη στον κόσμο. Οι δυνάμεις του χάους όμως μπορούν να επανέλθουν. Οι άνθρωποι μέσω της ηθικής, της εργασίας και της πιστής τήρησης των τελετών μπορούν να αποφύγουν την κυριαρχία του χάους. Αργότερα οι βασιλείς θεωρήθηκαν ως ο σύνδεσμος θεών και ανθρώπων και η υπακοή σ’αυτούς ταυτίστηκε με την υπακοή στους θεούς.
Η Βαβυλών υπήρξε πρωτεύουσα και των μετέπειτα κυριάρχων της Μεσοποταμίας, των Κασσιτών από το Ιράν (1595-1150 π.Χ.) και διαφόρων ασσυριακών δυναστειών (1150-625 π.Χ.) με σημαντικότερους βασιλείς τον Σαργών Β’, τον Σεναχιρίμπ και τον Ασουρμπανιμπάλ (Σαρδανάπαλο κατά τους Έλληνες).
Η ασσυριακή αυτοκρατορία κατελύθη το 612 π.Χ. από επιθέσεις Μήδων από βορά και Βαβυλωνίων από νότο και η πρωτεύουσα Νινευί κατελήφθη τερματίζοντας μια αυτοκρατορία χιλίων διακοσίων ετών με εδάφη από την Καππαδοκία μέχρι το δυτικό Ιράν, τον Λίβανο και την κεντρική Μεσοποταμία.
Ο νέος βασιλιάς της Βαβυλώνας Ναβουχοδονόσορ (Ναμπούκ-Χαντ-Νάσαρ, 605-562 π.Χ.) κυριεύει όλη την Μεσοποταμία και την Ιερουσαλήμ, οδηγεί τον λαό του Ισραήλ στην Βαβυλώνειο Αιχμαλωσία και αναβιώνει την δόξα της Βαβυλώνας ως κέντρο του τότε γνωστού κόσμου. Αυτό τερματίζεται οριστικά το 539 π. Χ. με την περσική κατάκτηση του Κύρου του Μεγάλου. Αυτός καταστρέφει την Βαβυλώνα, πλην όμως ο διάδοχος και υιός του Καμβύσης μετανιωμένος την ξαναχτίζει.
Έτσι την βρήκε το 331 π.Χ. ο Αλέξανδρος ο Μέγας, ο οποίος, θαμπωμένος από το μεγαλείο της πόλης αποφασίζει να την κάνει πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας του μέχρι που ο θάνατος τον βρήκε δυο χρόνια μετά ακριβώς εκεί (είδαμε τον χώρο όπου πέθανε από ελονοσία). (φωτό)
Οι Σελευκίδες επίγονοι του Αλέξανδρου, ίδρυσαν πολλές ελληνιστικές πόλεις (οι οποίες εγκαταλείφθηκαν ως ειδωλολατρικά κέντρα κατά την αραβική κατάκτηση και ουδέν ελληνιστικό έμεινε στο Ιράκ) και μετακίνησαν την πρωτεύουσά τους στην Σελεύκεια και έκτοτε η Βαβυλών παρήκμασε και σταδιακά εγκαταλείφθηκε. Το θάμβος όμως και η δόξα της μεγάλης πόλης έλκυσαν και ελκύουν ακόμη αρχαιολόγους και προσκυνητές από όλον τον κόσμο.
Την ημέρα εκείνη όμως και πριν την επίσκεψη στην Βαβυλώνα είχαμε την επίσκεψη στην ιερή πόλη του ιρακινού σιϊτισμού, την Καρμπάλα. Το 630 οι Άραβες του νότου ξεχύθηκαν από την έρημό τους και κατέκτησαν όλη την Μέση Ανατολή καταστρέφοντας την περσική αυτοκρατορία και αφήνοντας μισή την βυζαντινή. Η Μεσοποταμία εξισλαμίστηκε πρώτη και η αραβική γλώσσα επιβλήθηκε.
Το μεγάλο σχίσμα του Ισλάμ σημειώθηκε στο Ιράκ μεταξύ του Αλή, γαμπρού του Προφήτη Μωάμεθ που ισχυρίστηκε οτι είναι ο μόνος νόμιμος διάδοχός του και του χαλίφη Αμπού Μπακρ, ο οποίος επελέγη από τον κύκλο του Μωάμεθ ως διάδοχος αρχηγός των πιστών. Οι οπαδοί του Αλή έκτοτε ονομάζονται σιϊτες και εντοπίζονται στο νότιο Ιράκ, στο Ιράν και σε τμήματα της Συρίας και Λιβάνου.
Οι σιίτες αντιμετωπίζονται ως αίρεση από τους ορθόδοξους σουνίτες και περιφρονούνται από αυτούς. Η αλήθεια είναι οτι -όπως ο γράφων διαπίστωσε σε άλλα ταξίδια του σε μουσουλμανικά κράτη- οι σιϊτες στην πραγματικότητα είναι απλώς μη Άραβες και προτάσσουν την θρησκευτική διαφορά ως επικάλυψη της των εθνικών διαφορών από τους Άραβες, τους οποίους, αν και από αυτούς πήραν θρησκεία και γλώσσα, αντιμετώπισαν και αντιμετωπίζουν ακόμη ως κατακτητές. 
Όπως και αν έχει το θέμα, εμφύλιοι πόλεμοι ξέσπασαν στο Ιράκ το 640-670 μεταξύ σουνιτών και σιιτών με νικητές τους πρώτους. Παρόλη την ήττα, οι σιίτες επέζησαν στο νότιο Ιράκ και επεκράτησαν πλήρως στο Ιράν εκδιώκοντας από εκεί τους Άραβες το 840. Ο ηρωικός Χουσεϊν, εγγονός του Αλή έπεσε μαχόμενος στην μάχη της Καρμπάλα το 670 και οι σιίτες στο μεγάλο και άριστης αρχιτεκτονικής και διακόσμησης τέμενος προς τιμήν του τον κλαίνε ακόμη όταν εισέρχονται στο τζαμί.
Ανάλογοι θρήνοι ακούγονται καθημερινά στο μεγαλειώδες τέμενος του χαλίφη Αλή στην Νατζάφ, επίσης ιερή πόλη του σιιτισμού, όπου καταλύσαμε για διανυκτέρευση (τα τεράστια τεμένη αυτά έγιναν με ιρακινά και κυρίως περσικά λεφτά και η διακόσμησή τους εξωτερική και εσωτερική είναι πέραν περιγραφής). Ο θρήνος για τον Αλή, υιό Αμπάς και εγγονό Χουσεϊν είναι στοιχείο του σιιτικού Ισλάμ, όπως και η ολόσωμη μαυροφορία των γυναικών, δείγμα σεβασμού αυτών (στις σεβάσμιες γυναίκες του σιιτισμού η έννοια της μόδας είναι άγνωστη) .
Στην ιερή Νατζάφ είδαμε αργά το βράδυ ολόκληρη νεκρόπολη εκατομμυρίων ταφέντων σιιτών, οι οποίοι έρχονται για να πεθάνουν και να ταφούν στην πόλη του Αλή, πράγμα που δεν είδα πουθενά αλλού να γίνεται στον κόσμο πλην σε κάποιες ινδουιστικές πόλεις της Ινδίας.
Την 8 Φεβ. αφήσαμε την Νατζάφ και κατευθυνθήκαμε προς Νασιρίγια νότια. Περί το απόγευμα επισκεφθήκαμε και θαυμάσαμε τον δεύτερο σπουδαιότερο αρχαιολογικό χώρο του Ιράκ προστατευόμενο από την Ουνέσκο, την περίφημη Ούρ, την οποία ο μύθος θέλει γενέτειρα του Προφήτη Αβραάμ, γενάρχη των Εβραίων και ιδρυτή του μονοθεϊσμού, καθόσον ήταν ο πρώτος που διακήρυξε οτι ο Θεός είναι Ένας.
Η πόλη υπήρξε σπουδαίο σουμεριακό αστικό και εμπορικό κέντρο κατά την σουμεριο-ακκαδική περίοδο. Κατοίκηση υπόλογίζεται οτι υπήρξε στην Ούρ 6.000 χρόνια προ Χριστού. Οι Σουμέριοι την έκαναν πρωτεύουσά τους περί το 3.500 π.Χ. από την οποία ξεκινούσαν οι πρώτοι εμπορικοί δρόμοι που αναφέρονται στην Ιστορία. Αγορές και ιερά κτίστηκαν εκεί για πρώτη φορά. Αξιοσημείωτα ήταν επίσης και τα πρώτα συστήματα άρδευσης που επινόησαν στην περιοχή οι κάτοικοι.
Περί τα μέσα της 3ης π.Χ. χιλιετίας (2.050 π.Χ.) ο Ασσύριος βασιλιάς Νάμμλι άρχισε την κατασκευή του ζιγκουράτ (ναού) της Ούρ για την λατρεία της θεάς της Σελήνης Νάνναρ ύψους 50μ. (έμειναν 30μ.) και διαστάσεων 62 επί 47μ. Οι εσωτερικές αίθουσες καλύφθηκαν από σκόνη, η οποία με τους αιώνες κατέστη συμπαγής. Στο οικοδόμημα ανεβαίνει κανείς με σκαλοπάτια και θαυμάζει την γύρωθεν εξαίσια θέα.
Πλησίον του ζιγκουράτ υπάρχουν τα ερείπια άλλων ζιγκουράτ και ενός ανακτόρου (έμειναν τα τειχία).
Εκεί στην Ούρφαίνεται καθαρά η συνεισφορά της Νότιας Μεσοποταμίας στην παγκόσμια αρχιτεκτονική. Σε έναν ξηρό τόπο χωρίς δένδρα οι άνθρωποι χρησιμοποίησαν για πρώτη φορά νερό και πηλό για κατασκευή τούβλων, κολωνών και κρηπίδων. Εκεί επίσης στις όχθες του Ευφράτη και του Τίγρη γεννήθηκε η γεωργία.
Διανυκτερεύσαμε στην ωραιότατη Νασιρίγια, η οποία, σε αντίθεση με άλλες πόλεις του Ιράκ, είναι καθαρότατη και λαμπερή.
Η 9η Φεβ. ήταν αφιερωμένη στην επίσκεψη και περιήγηση στα περίφημα έλη του νοτιοανατολικού Ιράκ, τα οποία προστατεύονται από την Ουνέσκο ως μνημείο παγκόσμιας φυσικής κληρονομιάς. Τα έλη εκτείνονται σε έκταση 19.000 τετρ. χλμ., είναι αρκετά βαθιά, περιστοιχίζονται από ψηλές λόχμες και αποτελούν πλούσιο υδροβιότοπο ιχθύων, πτηνών και οικόσιτων ζώων.
Με μηχανοκίνητες βάρκες τα περιηγηθήκαμε για μια ώρα θαυμάζοντας το τοπίο και κάποιες κατοικίες ντόπιων κατασκευασμένες από καλάμια. Κάποιοι από αυτούς μας φιλοξένησαν φιλικότατα, χάρηκαν όταν άκουσαν οτι είμαστε Έλληνες (όπως όλοι οι Ιρακινοί άλλωστε που συναντήσαμε) και ο γράφων τους εξήγησε οτι το όνομα ”Μεσοποταμία”, το οποίο ακόμα χρησιμοποιείται τουριστικά, είναι ελληνικό, έμεινε στον τόπο από την εποχή των Ελλήνων βασιλέων της εποχής των Σελευκιδών και σημαίνει ”την χώρα μεταξύ δυο ποταμών.
Κοντά στην κωμόπολη Σεϊντίς από όπου ξεκίνησε η περιήγηση υπάρχει ένα τεράστιο μαυσωλείο σε σχήμα τρούλου και πολλοί τάφοι. Είναι τάφοι εκτελεσμένων σιιτών αντιφρονούντων στο καθεστώς του Σαντάμ Χουσεϊν (1979-2003) και το μαυσωλείο κτίστηκε, μάλλον και αυτό με περσικά λεφτά προς μνήμην των θυμάτων του. Κατά την επιστροφή στην Βαγδάτη παρατηρήσαμε κάποιους προσκυνητές με τις σημαίες του σιιτισμού ανά χείρας, οι οποίοι προφανώς πήγαιναν στην Νατζάφ.
Αξιοσημείωτο είναι οτι για την εξυπηρέτηση των προσκυνητών υπάρχουν κατά μήκος όλων των δρόμων του νοτίου Ιράκ κοιτώνες για την διανυκτέρευσή τους , κάτι ανάλογο που συνάντησα στο δικό μου τετραήμερο προσκύνημα των 120 χιλιομέτρων στο Σαντιάγκο ντε Κομποστέλα της Ισπανίας δυο χρόνια πριν (στο Άγιον Όρος έχουμε τις ιερές μονές και στο Θιβέτ κάτι ανάλογο. Τελικά, όλα τα προσκυνήματα στον κόσμο ίδια είναι).
Κατά την διαδρομή είχαμε την ευκαιρία να παρατηρήσουμε την ύπαιθρο και την ζωή της. Η χώρα εκεί είναι ημιερημική με λίγη κτηνοτροφία και πολλές χουρμαδιές. Βυτία ακατέργαστου πετρελαίου κατέρχονται προς το μεγάλο λιμάνι της Βασόρας και άλλα φορτηγά ανέρχονται με τρόφιμα προς το εσωτερικό. Είναι χαρακτηριστικό οτι στα άπειρα χιλιόμετρα αυτών των ημερών νοτίως της Βαγδάτης δεν είδαμε ούτε μια καλλιέργεια, πλην κάποιων βοσκοτόπων για βοοειδή.
Συναντήσαμε όμως ενδημική φτώχεια, άθλια χωριά, αλλά και ανθρώπους πρόσχαρους, φιλικούς, γεμάτους περιέργεια απέναντι σε ξένους σε μια χώρα όπου ο τουρίστας είναι σπάνιο είδος. Παιδιά και μεγάλοι μας πλησίαζαν για έναν χαιρετισμό, μια φωτογραφία, πρόθυμοι να μας εξυπηρετήσουν για οτιδήποτε. Όχι, δεν ήθελαν κάτι από μας. Λίγη επαφή μόνο. 
Η ευχάριστη έκπληξη της ημέρας πριν την επιστροφή στην Βαγδάτη ήταν η επίσκεψη στο Σατ-ελ-Αράμπ, όπου ο μέγας Φεράτ (Ευφράτης) συναντά τον μέγα Ντίτζελε (Τίγρη) δίνοντας ο ένας στον άλλον ένα μεγάλο φιλί (ανάλογο με το φιλί του Λευκού και Γαλάζιου Νείλου) και ως ένα ποτάμι πλέον μετά από 200χλμ. χύνεται στον Περσικό Κόλπο κοντά στην Βασόρα.
Το Σατ -ελ-Αράμπ ήταν σημείο τριβής μεταξύ Οθωμανικής και Περσικής Αυτοκρατορίας οι οποίες εμοιράζοντο το Ιράκ για αιώνες πριν περάσει τελικά σε τουρκικά χέρια μέχρι το 1916 οπότε οι Οθωμανοί έφυγαν οριστικά από εκεί.
Την 10 Φεβ. πάντα με μισθωμένο αυτοκίνητο και οδηγό κατευθυνθήκαμε στον αρχαιολογικό χώρο της Ουρούκ, 250χλμ.νοτίως της Βαγδάτης. Η Ουρούκ ήταν πόλη ασύλληπτης σημασίας για τον παγκόσμιο πολιτισμό, κυρίες και κύριοι. Σουμέριοι 5.000 χρόνια προ Χριστού έκτισαν την Ουρούκ, αφιερωμένη και αυτή στην θεά Σελήνη Νάνναρ, η οποία εξελίχθηκε σε ισχυρή πόλη-κράτος.
Περί το 2.900 π. Χ. ο βασιλιάς Γκιλγκαμές αποκρούει επίθεση-εισβολή του βασιλείου του Ελάμ (δυτικό Ιράν), την πρώτη εισβολή από την Ανατολή (ακολούθησαν και άλλες). Ο ηρωϊκός του αγώνας αποτυπώθηκε στο περίφημο Έπος του Γκιλγκαμές, του Σωτήρα της πατρίδας, αντίστοιχης αξίας με την ημέτερη Ιλιάδα. Η Ουρούκ όμως δεν είναι σημαντική μόνο γι’αυτό.
Περί το 3.200 προ Χριστού εκεί στην Ουρούκ έλαβε χώρα κάτι το οποίο έμελλε να αλλάξει την πορεία και να σημαδέψει την μοίρα όλης της ανθρωπότητας. Εκεί για πρώτη φορά στον κόσμο ο προφορικός λόγος αποτυπώθηκε σε γραπτό.
Τα πρώτα γράμματα εγράφησαν εκεί με την γνωστή σφηνοειδή γραφή, αληθινή τομή στην Ιστορία του πνεύματος και τρανή απόδειξη για το πόσα χρωστάμε στους Σουμέριους. Τα ζιγκουράτ και η ίδια η πόλη κείνται ως χωμάτινα απολιθώματα πλέον ακανόνιστου σχήματος (ο χρόνος είναι σκληρός). Κάποιοι ναοί όμως διασώζουν ακόμα κάποιους τοίχους, όπως ο ναός των θεών Ίνου και Άνου (αρσενικό-θηλυκό) και ο ναός του Αριγκάλ. Αριγκάλ ονόμαζαν οι Μεσοποτάμιοι επί Σελευκιδών (323-63 π.Χ.) τον Μέγα Αλέξανδρο και ο ναός κατασκευάστηκε προς τιμήν του. Σε άλλον ναό ηύραμε γράμματα αραμαϊκής γραφής, της γλώσσας του Ιησού Χριστού, πράγμα που αποδεικνύει οτι η Ουρούκ ήταν σπουδαίο αστικό και πνευματικό κέντρο για αιώνες. Η πόλη, μετά από διάφορες εναλλαγές κυριάρχων εγκαταλείφθηκε περί το 350 μ.Χ. όταν την χώρα κατέκτησαν οι Πέρσες της δυναστείας των Σασανιδών.
Η 11η Φεβ. αποδείχθηκε μια ευχάριστη έκπληξη. Ξεκινήσαμε νωρίς και επισκεφθήκαμε την πόλη Σαμάρα βορείως της Βαγδάτης, μια περιοχή με ανάμεικτο πληθυσμό σουνιτών και σιιτών. Εκεί κατά τον 9ο αιώνα οι Αβασίδες χαλίφες του Ισλάμ κατασκεύασαν μεγάλο παλάτι, μη επισκέψιμο σήμερα και τεράστιο τέμενος ανοικτού τύπου με μιναρέ 60μ. που μοιάζει με τον μυθικό Πύργο της Βαβέλ. 
Ο μιναρές ανεβαίνεται με σκάλα που κυκλώνει αυτόν μέχρι την κορυφή, κάτι που δεν συναντά κανείς συχνά και ο επισκέπτης στην κορυφή έχει μια υπέροχη θέα της πόλης. Οι Αβασίδες Άραβες χαλίφες-αρχηγοί των πιστών του Ισλάμ ίδρυσαν την Βαγδάτη το 762, αραβοποίησαν και εξισλάμισαν την χώρα και οι αρχαίες γλώσσες και κουλτούρες εξαφανίστηκαν.
Οι Αβασίδες μετά από πολλούς αγώνες εναντίον της Ανατολικής Ρωμαικής Αυτοκρατορίας, η οποία από τις αρχές του 7ου αιώνα είχε εξελληνισθεί πλήρως, πέτυχαν μια επιτυχημένη δυαρχία με το Βυζάντιο στην Ανατολή, η οποία κράτησε δυο αιώνες. Το 1204 και το 1258 όμως οι συμφορές έπληξαν αμερόληπτα και τους Αβασίδες χαλίφες και τους Βυζαντινούς αυτοκράτορες με τους Βυζαντινούς να διαλύονται από την εισβολή των Σταυροφόρων και τους Αβασίδες να αφανίζονται από την εισβολή των Μογγόλων, οι οποίοι κατέστρεψαν την Βαγδάτη.
Κατά τους επόμενους αιώνες και μέχρι την οθωμανική κατάκτηση το 1517, διαδοχικά Μογγόλοι, Σελτζούκοι Τούρκοι και Πέρσες διαμοίραζαν και ταλαιπωρούσαν την χώρα και τον λαό της. Η νέα εποχή για το Ιράκ ήλθε το 1921 με την καταστροφή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και την ανακήρυξη του ιρακινού βασιλείου. Το 1941 οι Βρετανία καταλαμβάνει το Ιράκ, το οποίο μέχρι τότε ακολουθούσε ουδετερόφιλη πολιτική και χρησιμοποιεί το πετρέλαιό του στον πόλεμο εναντίον της Γερμανίας, πράγμα που προκάλεσε έντονο αντι-δυτικισμό σε έναν μουσουλμανικό λαό , ο οποίος, όπως όλοι ανεξαιρέτως οι μουσουλμάνοι, δεν δέχεται χριστιανική διοίκηση. Μετά τον πόλεμο και την αποτυχία να ενωθούν Ιράκ, Ιορδανία και Συρία (η Εύφορη Ημισέληνος) σε ένα κράτος, το Ιράκ πέρασε μέσα από αναστατώσεις και σκληρές δικτατορίες, οι οποίες το ενέπλεξαν σε πολέμους.
Η τελευταία δικτατορία του Σαντάμ Χουσεϊν τελείωσε με την εισβολή των Αμερικανών το 2003, πλην όμως, ακόμη και με την στρατιωτική αποχώρησή τους, η χώρα ταλανίζεται ακόμη από εσωτερικές εθνοτικές διενέξεις Κούρδων, Σιιτών και Σουνιτών.
Κατά την διάρκεια του ταξιδίου ανά 20 χιλιόμετρα υπήρχαν σημεία ελέγχου από αστυνομικούς και στρατιωτικούς, πράγμα εξόχως κουραστικό, όσο και απίστευτο. Η χώρα στρατοκρατείται από μια πολιτική ελίτ η οποία θέλει να την κρατήσει ενωμένη παρά τις αντιθέσεις. Ενδεχομένως κάποια συμφέροντα του εξωτερικού, μάλλον πετρελαϊκά, δεν θέλουν ακόμη την διάλυση του Ιράκ, παρόλο που ιρανικοί πύραυλοι πέφτουν ακόμη σε οικονομικούς στόχους αμερικανικού ενδιαφέροντος, όπως μας ανέφερε Έλλην συνταξιδιώτης μας στο αεροπλάνο.
Οι πρόσφατες εκλογές δεν έδωσαν ακόμη σταθερή κυβέρνηση. Είδαμε έναν λαό φτωχό και νωθρό με μέσο μισθό 350 δολάρια που πληρώνει για την φοίτηση των παιδιών στα σχολεία και την νοσηλεία του στα νοσοκομεία και πολλοί από αυτούς καταλήγουν λαθρομετανάστες στην Ευρώπη.
Η πνευματική νωθρότητα και η θρησκευτική προσήλωση είναι εμφανής και προκαλεί όχι μόνον έκπληξη, αλλά και θλίψη, αναλογιζόμενοι οτι πρόκειται για τους απογόνους ενός τεράστιου πολιτισμού που κάποτε φώτισε την ανθρωπότητα. Αποχαιρετήσαμε το Ιράκ την 12 Φεβ. με τις καλύτερες ευχές για ειρήνη, πλην όμως, ο γράφων με λύπη του και παρά τις συνήθειές του δεν συνιστά ένα ταξίδι εκεί προς το παρόν.
* Ο Ιωάννης Ξηρός είναι Ταξίαρχος ε.α
