Η Τουρκία και οι Γείτονές της ήταν η Ανάλυση που δόθηκε σε εκδήλωση που οργανώθηκε από τον Ίδρυμα Μελετών Χερσονήσου του Αίμου , υπο το Καθηγητή Τσεκούρα …Εκεί ξεδιπλώθηκε στον Τομέα της Ελλάδος η ανάλυση του Στρατηγού Κωσταράκου που έδειξε οτι δεν υπάρχει καν χρόνος …
Η ενασχόληση με την Τουρκία έχει γίνει πλέον καθημερινή στον ελληνικό έντυπο και ηλεκτρονικό Τύπο. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι πολύ μεγάλο ποσοστό του ελληνικού λαού ανησυχεί πραγματικά για τις σχέσεις με τη γείτονα χώρα. Και δυστυχώς η ανησυχία αυτή είναι δικαιολογημένη εξαιτίας της τουρκικής συμπεριφοράς που οδηγεί σε μια καθημερινή επιδείνωση των σχέσεών μας.
Η Τουρκία ήταν πάντα αναθεωρητική ιδίως στο Αιγαίο, προκλητική σε διαφοροποιημένο βαθμό κατά περίπτωση και συχνά συγκρουσιακή όπου φαινόταν εύκολο, το τελευταίο διάστημα όμως οι εκτιμήσεις τους ,τούς έχουν οδηγήσει σε μια μακροπρόθεσμη υποβάθμιση του ρόλου της Ελλάδας στην περιοχή λόγω μείωσης των «μεταβλητών της εξουσίας, δηλαδή το χρήματος, του πληθυσμού, των πηγών και της στρατιωτική ισχύος».
Η Τουρκία πάσχει από το οθωμανικό σύνδρομο και θεωρεί ότι όλα γίνονται με προβολή ή εφαρμογή «σκληρής» ισχύος και βασίζεται πάντα στο εκφοβισμό, στο ραγιαδισμό και στην ηττοπάθεια του αντιπάλου -τον οποίο συχνά υποτιμά- για να δώσει την εντύπωση του ισχυρού.
Ο κατευνασμός των Τούρκων δεν αποτελεί βιώσιμη επιλογή γιατί «στις περιπτώσεις όπου ο “κατευνασμός“, δεν χρησιμοποιείται σαν πρόσχημα για να κερδίσει κανείς χρόνο, αποτελεί ένδειξη ανικανότητας να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά μια πολιτική απεριόριστων στόχων (H.Kissnger)».
Η τουρκική αναθεωρητικότητα συνεχίζει να συγκρούεται καθημερινά με την ελληνική προσπάθεια αναχαίτισης της τουρκικής επιθετικότητας και διατήρησης των κεκτημένων που εξασφαλίσαμε από τη Συνθήκη της Λωζάννης και τις μετέπειτα συνθήκες.
Η προσπάθεια αυτή της Ελλάδος, κατά τη γνώμη μου, πρέπει να στηριχτεί σε τέσσερις πυλώνες:
Κατ αρχήν, στην εθνική ομοψυχία. Το θέμα είναι πολύ σοβαρό για να τύχει πολιτικής εκμετάλλευσης. Σε αυτή τη βάρκα είμαστε όλοι μαζί. Ο ελληνικός λαός όμως μετά από τόσες δεκαετίες ειρήνης πρέπει να προετοιμαστεί ψυχολογικά και να συνειδητοποιήσει ότι κάθε αντίδραση σε δυναμικές τουρκικές ενέργειες πρέπει να είναι επίσης δυναμική με ότι αυτό συνεπάγεται.
Δεύτερον, στη σοβαρή διπλωματική δραστηριότητα για την εξασφάλιση ισχυρών συμμαχιών και συμπράξεων με κράτη που συμπλέουν με τα εθνικά μας συμφέροντα με έμφαση στην περιφερειακή ασφάλεια και σταθερότητα. Κυρίως όμως, η ελληνοτουρκική διαφορά πρέπει να προβάλλεται όχι ως ελληνοτουρκικό ζήτημα αλλά ευρωτουρκικό.
Σε όλες τις επαφές που έχει και θα έχει στο προσεχές διάστημα η κυβέρνηση, θα πρέπει να δίνει έμφαση στην ευρωπαίκή διάσταση του θέματος, έχοντας ως κεντρικό στόχο την κινητοποίηση της Ευρώπης και της ΕΕ απέναντι στην Άγκυρα. Στο θέμα της Λιβύης η ΕΕ θα πρέπει να καταλάβει ότι δεν θα της επιτραπεί να εξαγοράσει τη δικιά της ηρεμία και τον δικό της κατευνασμό σε βάρος των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων.
Τρίτον, στην προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο αποκλειστικά όμως για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ, εφόσον και η Τουρκία δεχτεί και υπογράψει να προσφύγει για τα θέματα αυτά και μόνο, πράγμα ασφαλώς ιδιαίτερα δύσκολο.
Τέταρτον, την διατήρηση ισχυρών Ενόπλων δυνάμεων που θα εξασφαλίσουν την επιθυμητή αποτροπή, και αν αυτή αποτύχει, την αποτελεσματική άμυνα. Τα όποια προβλήματα των ΕΔ, αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης πρέπει να λυθούν άμεσα – θα έλεγα χθές – και όχι στα επόμενα 3-6 χρόνια γιατί τότε, λαμβανομένου υπόψη του ρυθμού επιδείνωσης της κατάστασης εκτιμάται ότι θα είναι πολύ αργά. Δυστυχώς οι παραγγελίες δεν είναι μέσα αποτροπής.
Είναι ξεκάθαρο ότι σε περίπτωση κρίσης, θα είμαστε απόλυτα μόνοι μας, με άπειρες δηλώσεις αυτοσυγκράτησης ή καλυμμένης ή και ξεκάθαρης συμπάθειας και πολιτικής και ανθρωπιστικής υποστήριξης από τη διεθνή και ευρωπαϊκή κοινότητα.
Το ΝΑΤΟ θα κωφεύσει όπως πάντα και η επίκληση της Ρήτρας Αμοιβαίας Αμυντικής Υποστήριξης και της Ρήτρας Αλληλεγγύης που προβλέπονται από τις Συνθήκες της ΕΕ, δεν αναμένεται να παράγουν σοβαρά και καθοριστικά αποτελέσματα, και η πρόσφατη ιστορία και η διεθνής πολιτική είναι γεμάτη από παραδείγματα υποσχέσεων που εντέχνως ξεχάστηκαν υπό το βάρος των εξελίξεων γιατί «η υπόσχεση που δόθηκε ήταν μια αναγκαιότητα του παρελθόντος. Ο λόγος που δεν κρατήθηκε είναι μια αναγκαιότητα του παρόντος (Νικολό Μακιαβέλι)».
Είναι εξαιρετικά σημαντικό ότι έχουμε ξεκαθαρίσει στον εαυτό μας και έχουμε διακηρύξει σε όλους τους τόνους ότι η αποδοχή τετελεσμένων μείωσης της εθνικής κυριαρχίας μας, υπό οποιεσδήποτε συνθήκες, είναι απλώς αδιανόητη, και αντίδραση μας θα πρέπει να είναι δυναμική, αποφασιστική και επιτυχής, γιατί είναι ξεκάθαρο ότι ό,τι χαθεί σε λίγες ώρες στο πεδίο, ουδέποτε θα ανακτηθεί στο διπλωματικό τραπέζι.
Η δυναμική αντίδραση μας όμως θα πρέπει να εκτελεστεί σε αυστηρά προσδιορισμένο χώρο. Ποιος είναι ο χώρος που θα υπερασπιστούμε δυναμικά; Τίποτα δεν είναι πραγματικά οριοθετημένο εκτός από τα χωρικά μας ύδατα και τον εναέριο χώρο. Οι Τούρκοι όμως για την ώρα δεν τα απειλούν αυτά.
Πως θα αντιδράσουμε δυναμικά και το κυριότερο πως θα πείσουμε την διεθνή κοινότητα ότι τα κυριαρχικά μας δικαιώματα προσβάλλονται όταν τα δικαιώματα αυτά (ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα) δεν είναι οριοθετημένα με ακριβείς συντεταγμένες και ξεκάθαρα δηλωμένα όπου απαιτούν οι διεθνείς συνθήκες. Η οριοθέτηση δεν σημαίνει ούτε εκβιαστική συμφωνία με τον γείτονα ούτε ανακήρυξη.
Σημαίνει ότι αυτή είναι η συγκεκριμένη περιοχή την οποία εμείς θεωρούμε δική μας και της οποίας σε καμιά περίπτωση δεν θα ανεχθούμε έμπρακτης και δυναμικής αμφισβήτησης και παραβίασης. Τότε ασφαλώς θα υπάρξει δυναμική αντίδραση, μόνο που αυτοί που θα αντιδράσουν θα πρέπει να ξέρουν ακριβώς τα όρια που υπερασπίζονται ή αποκαθιστούν.
Η πρόταση μου λοιπόν είναι η άμεση και συγκεκριμένη οριοθέτηση της ΑΟΖ και της υφαλοκρηπίδας. Αν ο «Νόμος Μανιάτη» (4001/2011) που προσδιόρισε τις αδειοδοτήσεις που η Ελλάδα έκανε δυτικά και νότια της Κρήτης μας καλύπτει, ας το δηλώσουμε ξεκάθαρα και συγκεκριμένα με όρια.
Αυτοί που ενδεχομένως θα κληθούν να τα υπερασπίσουν διπλωματικά ή δυναμικά πρέπει να τα γνωρίζουν λεπτομερώς. Και δεν είναι μόνο αυτό. Οι δυναμικές αντιδράσεις είναι πάντα δίκοπο μαχαίρι γιατί είναι συνδυασμένες με την απόκτηση και διατήρηση της πρωτοβουλίας. Και εδώ διακρίνεται αχνά μια καλοστημένη παγίδα.
Γιατί όταν η δυναμική αντίδραση έρχεται έστω και σαν δίκαιη απάντηση κάποιας «ειρηνικής» παραβίασης, αμφισβήτησης ή παράνομης ενέργειας του επιτιθέμενου, τότε ο αμυνόμενος που ενεργεί νόμιμα και δυναμικά για να υπερασπίσει τα συμφέροντα του, χρεώνεται την κρίση ή το θερμό επεισόδιο και την όποια εξέλιξη του και φαίνεται στα μάτια τρίτων ότι αυτός «ήρξατο χειρών αδίκων».
Γι’ αυτό και κάθε τέτοια ενέργεια θέλει μεγάλη προσοχή, ακριβείς και έγκαιρες πληροφορίες, λεπτομερή σχεδίαση, ευελιξία και αποφασιστικότητα.