Λίγα λόγια για την επέτειο στο ύψωμα 731….Του Ταξιάρχου Θέμη Αγγελάκη Επί χρόνια Επιτελής και Δντής Σπουδών της ΣΜΥ
28 Οκτωβρίου ο Μουσολίνι, σε μια κρίση μεγαλοϊδεατισμού, επιτίθεται στη Ελλάδα. Ο Ελληνικός Στρατός, αρχικά, αμύνεται του πατρίου εδάφους και στις 14 Νοεμβρίου επιχειρεί την ελληνική αντεπίθεση.
Το 5ο Σύνταγμα, αποτελούμενο κυρίως από Δυτικοθεσσαλούς, συμμετέχει νικηφόρα σε πολλές μάχες του πολέμου, στο Γράμμο, στην Κόνιτσα, στην Κλεισούρα. Οι άνδρες του πολεμούν γενναία, και γράφουν σελίδες δόξας και μεγαλείου αλλά η τελευταία, και κορυφαία, περιμένει.
Τον Μάρτιο του 1941 το Ελληνοϊταλικό μέτωπο είναι 20 χιλιόμετρα βορείως της Κλεισούρας.
Οι Ιταλοί σχεδιάζουν την εαρινή αντεπίθεση και ευελπιστούν να γλυτώσουν την παγκόσμια χλεύη.
Για να νικήσουν και να προχωρήσουν πρέπει να διασπάσουν το μέτωπο της Ιης Μεραρχίας, ανάμεσα στο βουνό Τρεμπεσίνα, δυτικά και τον ποταμό Άψο, ανατολικά.
Κύριο εμπόδιο το ύψωμα 731 αλλά και τα 717, 710 και άλλα ήσσονος σημασίας. Τα υψώματα υπερασπίζει το 5ο Σύνταγμα με διοικητή τον Συνταγματάρχη Γεωργούλα, και ειδικά το 731 το 2ο τάγμα με διοικητή τον Ταγματάρχη Κασλά.
6 χιλιόμετρα είναι το μέτωπο της Μεραρχίας, 600 περίπου το μέτωπο του 2ου Τάγματος.
Χαράματα Κυριακής 09 Μαρτίου 1941, το Ιταλικό Πυροβολικό αρχίζει να βομβαρδίζει με σφοδρότητα τον τομέα της Iης Μεραρχίας. 300 πυροβόλα ρίχνουν περί τα 100.000 βλήματα.
Η τοποθεσία συγκλονίζεται, 200 Ιταλικά αεροπλάνα, προσβάλλουν ταυτόχρονα την διάταξη της Μεραρχίας σ’ όλο το βάθος και το πλάτος της. Τα υψώματα ανασκάπτονται, καπνός και φλόγες σκεπάζουν τα πάντα, επικοινωνία καμία. Οι γενναίοι πρώτη φορά σε τέτοια θέση άμυνας. Έχουν προετοιμαστεί όλη την νύχτα αλλά κανείς δεν φανταζόταν το ξημέρωμα της κόλασης.
Οι Ιταλοί επιτίθενται, βέβαιοι ότι οι Έλληνες έχουν διαλυθεί. Μάλλον δεν είχαν διαβάσει ιστορία. Πρίν τελειώσει ο κανονιοβολισμός αρχίζει η επίθεση του ιταλικού πεζικού.
Την κρίσιμη στιγμή μίλησε η ψυχή των στρατιωτών μας οι οποίοι παρά το σόκ του απίστευτου βομβαρδισμού βγαίνουν από τα χαρακώματα, λαγούμια καλύτερα, και ανταποδίδουν τα πυρά, και μετά .. με εφ’ όπλου λόγχη και την τρομερή κραυγή ΑΕΡΑ ορμούν κατά των Ιταλών, που δεν μπορούν να πιστέψουν ότι υπάρχουν ζωντανοί στο ύψωμα, τους τσακίζουν, τους τρομάζουν, αυτοί κάμπτονται, υποχωρούν και αφήνουν πίσω νεκρούς, τραυματίες και αιχμαλώτους.
Η πρώτη επίθεση αποτυγχάνει. Ακολουθούν και άλλες επιθέσεις την ίδια ημέρα, το ίδιο σκληρές, το ίδιο αποτέλεσμα, αλλά και τις επόμενες εβδομάδες. 18 επίσημα.
Ο διοικητής του 2ου Τάγματος του 5ου Συντάγματος, Τχης Δημήτριος Κασλάς, είχε διατάξει:
«Επί των κατεχομένων θέσεων θα αμυνθώμεν μέχρις εσχάτων. Ουδείς θα κινηθή προς τα οπίσω. Προμηνύεται λυσσώδης επίθεσις του εχθρού, η οποία οπωσδήποτε θα αποκρουσθή και θα συντριβή. Επαναλαμβάνω, τότε μόνον θα διέλθη ο εχθρός εκ της τοποθεσίας μας, όταν αποθάνωμεν άπαντες επί των θέσεών μας».
Πώς να φοβάται τον θάνατο ο Κασλάς, είχε ήδη θεωρηθεί μία φορά νεκρός στην Μικρά Ασία. Και συνεχίζει, «το παρατηρητήριο μου είναι δίπλα, σας βλέπω και με βλέπετε.»
Δευτέρα 10 Μαρτίου 1941, δεύτερη ημέρα επιθέσεων, ο βομβαρδισμός Πυροβολικού στην τοποθεσία της Ιης Μεραρχίας θύμιζε τους ιστορικούς βομβαρδισμούς του Βερντέν στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Επεμβαίνει αμέσως το ελληνικό Πυροβολικό, αρχίζει άλλη μία Ιταλική επίθεση και ακολουθεί αγώνας εκ του συστάδην με χειροβομβίδες και ξιφολόγχες. Οι Έλληνες υπερισχύουν, οι Ιταλοί υποχωρούν.
Ο Άγγελος Τερζάκης περιγράφει τους Έλληνες στρατιώτες: «Εκείνοι που στέκονταν τώρα γαντζωμένοι εκεί απάνω, μέσα στη νύχτα, δεν έμοιαζαν με στρατό, δεν έμοιαζαν με πλάσματα ανθρώπινα, τα αυτιά τους είχανε κουφαθεί από τον πάταγο των κανονιών, τα δάχτυλά τους μούδιασαν στη σκανδάλη του όπλου, που άναψε από τη χρήση.
Ένιωθαν όμως τον μεγάλο κόσμο να κοιτάζει με κρατημένη την ανάσα ποιο τίμημα καταβάλλει στο πάθος της η ελευθερία και πώς θέλει τους μάρτυρές της για να υπάρξει η ανθρωπιά.»
Ο διοικητής του 5ου Συντάγματος, Συνταγματάρχης Γεωργούλας, ζητά την αντικατάσταση των τμημάτων πρώτης γραμμής, γιατί μετά τον αγώνα των πρώτων ημερών τα τμήματα ήταν καταπονημένα από την υπερένταση και την αϋπνία και είχαν υποστεί σοβαρές απώλειες. αλλά η σφοδρότητα του αγώνα δεν το επιτρέπει.
Τρίτη 11 Μαρτίου 1941, ομίχλη και βροχή, ορατότης μηδέν, για τους ανθρώπους, όμως ο Θεός της Ελλάδος έχει τον νου του. Εξαιρετικά οργανωμένη Ιταλική κυκλωτική κίνηση, μέσω της χαράδρας Προι Μαθ στο πλευρό του 731, γίνεται αντιληπτή από ημιονηγό.
Η παγίδα στήνεται εν ριπή οφθαλμού. Το 3ο Τάγμα του 19ου ΣΠ Σερρών, με διοικητή τον, ήρωα, Λοχαγό Κουρτίδη, στον τομέα του οποίου κινούνται οι Ιταλοί, και τα τάγματα του 5ου Συντάγματος εγκλωβίζουν και διαλύουν τα δύο τάγματα των μελανοχιτώνων που είχαν διεισδύσει το βράδυ στον τομέα τους. Πάνω από 1000 νεκροί και τραυματίες Ιταλοί. Χαράδρα του θανάτου ονομάστηκε.
Ακολουθούν λυσσώδεις επιθέσεις και βομβαρδισμοί από ΠΒ και Αεροπορία αλλά πλέον το ΑΕΡΑ υπερισχύει. Όλες οι επιθέσεις αποκρούστηκαν με σοβαρές απώλειες για τους Ιταλούς. Το απόγευμα ο μέραρχος, Υποστράτηγος Βασ. Βραχνός, στην ημερησία διαταγή του συγχάρηκε τους μαχητές για τον ηρωισμό και την αυτοθυσία τους. «Είχαν υπερβεί τα ανθρώπινα» έγραψε.
Την νύκτα 12/13 Μαρτίου έγινε η αντικατάσταση του 5ου Συντάγματος από το 19ο Σύνταγμα Πεζικού Σερρών. Το 5ο Σύνταγμα, δοκιμάσθηκε σκληρά κατά τον τετραήμερο αγώνα με τεράστιο αριθμό νεκρών και τραυματιών.
Το 19ο ΣΠ Σερρών συνέχισε να πολεμά με τον ίδιο ηρωισμό. Διοικητής του ο Λοχαγός Κουτρίδης, πάντα στην πρώτη γραμμή πολεμά και εμψυχώνει. Οι επιθέσεις συνεχίζονται και τις επόμενες ημέρες με την ίδια βιαιότητα αλλά και την ίδια κατάληξη.
19 Μαρτίου, οι Ιταλοί εξαπολύουν τρομακτική επίθεση με συνεργασία πεζικού και αρμάτων και καταφέρνουν να φτάσουν στην κορυφή του υψώματος.
Το 731 έπεσε, για λίγο.
Ο Κουτρίδης ραπίζει τον γιατρό που τόλμησε να του υποδείξει να πάει στο νοσοκομείο εκστρατείας, επειδή τραυματίστηκε, λέει, στο χέρι. Τον διατάζει να του φορέσει τον φόρτο και δύο σακούλες χειροβομβίδες.
Ξεκινά την αντεπίθεση λέγοντας.. ένα βήμα πίσω είναι θάνατος της Ελλάδος. Την σκηνή περιγράφει ο Επιλοχίας Ζήκος, απίστευτος πολεμιστής του 731 από την αρχή ως το τέλος.
Γράφει ο Ζήκος, είχαμε τέτοιο πάθος που ούτε ο Θεός δεν μπορούσε να μας σταματήσει. Η αντεπίθεση διαλύει στην κυριολεξία τους Ιταλούς.
Ήταν το κύκνειο άσμα της Εαρινής Επίθεσης. Ο Μουσολίνι δηλώνει αηδιασμένος από τους στρατηγούς του και επιστρέφει στην Ρώμη.
Το 731 χαμήλωσε 5 μέτρα, πλέον είχε γίνει 726.
Περίπου 2500 οι απώλειες των Ελλήνων εκ των οποίων περίπου 600 νεκροί και εξαφανισθέντες, των Ιταλών περίπου 15000, οι νεκροί τουλάχιστον 6000 χιλιάδες. 
Στο Μνημείο του Υψώματος 731 (Αγία Κυριακή, Τρίκαλα, Θεσσαλία) γονατίζουμε όλοι οι Έλληνες για όλους τους Έλληνες που πολέμησαν, Μέχρις εσχάτων, για την Ελλάδα.
