`Καμαρώσαμε την 28η Οκτωβρίου του 2025 το πέρασμα του Α/Α Συστήματος “ΧΩΚ” HAWK που χρόνια τωρα υπηρετούν και είναι πάντα εκεί. στοχεύοντας των Τουρκικά μαχητικά …
Εδώ οι δυνατότητες του Συστήματος …Γράφει ο Υποστράτηγος ε.α Ιωάννης Κόντης*
Σκοπός του παρόντος άρθρου είναι να παρουσιάσει σε αδρές γραμμές τα Υλικά, τα κύρια Χαρακτηριστικά και τις Δυνατότητες του Αντιαεροπορικού (Α/Α) Πυραυλικού Συστήματος “ΧΩΚ” HAWK (Homing All the Way Killer), απευθυνόμενο στο ευρύ αναγνωστικό κοινό, με απλούς όρους, όσο αυτό είναι δυνατό.
Δείτεκαι αυτά
Το Σύστημα “ΧΩΚ”, είναι αμερικανικής κατασκευής και προελεύσεως και παρήχθη για πρώτη φορά για τις ανάγκες του Αμερικανικού Στρατού στο τέλος της δεκαετίας 1950.
Έκτοτε, με συνεχείς αναβαθμίσεις και εκσυγχρονισμούς που υπέστη, ακολουθώντας την εξέλιξη της ανάπτυξης των ηλεκτρονικών υλικών, της ψηφιακής τεχνογνωσίας και τεχνολογίας αλλά και της εκπληκτικής εξέλιξης των δυνατοτήτων των πολεμικών Αεροσκαφών (Α/Φ) νέας γενεάς, παραμένει ακόμη σε επιχειρησιακή χρήση από αρκετούς Στρατούς του κόσμου, αλλά και από τον Ελληνικό Στρατό.
Ο Ελληνικός Στρατός (ΕΣ) (το Όπλο του Πυροβολικού) ενέταξε το Σύστημα αυτό στις δυνάμεις του οργανωμένο σε δύο Α/Α Μοίρες, (ανεξάρτητες Μονάδες Πυροβολικού), την μία στα μέσα της δεκαετίας του 1960 και την δεύτερη στις αρχές της δεκαετίας 1970. Αμφότερες οι Μοίρες είναι επιχειρησιακές και ικανές να αντιμετωπίσουν επιτυχώς τη σύγχρονη εχθρική αεροπορική απειλή.
Η Εχθρική Απειλή
Η εχθρική Πολεμική Αεροπορία (ΠΑ) είναι επανδρωμένη με κατάλληλα εκπαιδευμένο αεροπορικό προσωπικό (ιπτάμενο & εδάφους) και διαθέτει ποικιλία σύγχρονων αεροπορικών πολεμικών μέσων, Α/Φ & Ελικοπτέρων (Ε/Π), ικανών να πλήξουν ποικιλία στόχων, πολλαπλώς, ημέρα & νύχτα και με κακές καιρικές συνθήκες και σε βάθος στην Ελληνική επικράτεια.
Επίσης, ο εχθρός έχει δυνατότητες διεξαγωγής Ηλεκτρονικού Πολέμου (ΗΠ), αλλά και διεξαγωγής Επιχειρήσεων Καταστολής Αεράμυνας. Τα αεροπορικά μέσα του εχθρού, δύνανται να βοηθηθούν από ικανό αριθμό ραντάρ εδάφους και άλλα βοηθητικά μέσα, προς επιτυχή εκπλήρωση της αποστολής τους.
Γιατί ο ΕΣ απέκτησε το Α/Α Σύστημα “ΧΩΚ”
Για την αντιμετώπιση της παραπάνω εχθρικής απειλής, η Πατρίδα μας προμηθεύτηκε ένα μεγάλο αριθμό αντίστοιχων ιπταμένων και επιγείων μέσων, αλλά και άλλων υλικών, τα οποία διοικεί, χρησιμοποιεί και ελέγχει με άριστο τρόπο η ΠΑ μας, επανδρωμένη με αντίστοιχο αξιόμαχο αεροπορικό προσωπικό.
Όμως, προκειμένου να προστατευτούν αποτελεσματικότερα περιοχές ζωτικής σημασίας, καθώς και για την συμπλήρωση της Α/Α Άμυνάς μας, η Πατρίδα μας προμηθεύτηκε από ετών το Σύστημα “ΧΩΚ”, διότι αυτό ενσωματώνει κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και δυνατότητες, τα οποία το καθιστούν ιδιαίτερο και αξιόπιστο Α/Α όπλο.
Το Σύστημα, αν και παλαιό σήμερα, διατηρείται επιχειρησιακό, χάρη στις αξιόλογες προσπάθειες των λίαν εκπαιδευμένων Στελεχών και προσωπικού των Μονάδων “ΧΩΚ” και ασφαλώς στις μεγάλες χρηματικές θυσίες του Ελληνικού Λαού. Αξίζει όμως τον κόπο των Στελεχών και Οπλιτών και τις οικονομικές θυσίες, διότι, τα επιχειρησιακά χαρακτηριστικά και οι δυνατότητες που μας προσφέρει, είναι αξιόλογες.
Κύρια Χαρακτηριστικά του Συστήματος “ΧΩΚ” και οι Επιχειρησιακές Δυνατότητές του
Τα κύρια χαρακτηριστικά του Συστήματος “ΧΩΚ” είναι: Η ευκινησία, η ευκαμψία, η ακρίβεια, ο υψηλός ρυθμός βολής, η λειτουργία σε περιβάλλον Ηλεκτρονικών Αντιμέτρων και τέλος η καταστροφή Α/Φ σε χαμηλό ύψος.
Όταν λέμε ευκινησία εννοούμε ότι τα υλικά “ΧΩΚ” δύνανται να μεταφερθούν με οχήματα, πλοία, σιδηροδρόμους, Ε/Π και Α/Φ. Συνεπώς δίδεται η δυνατότητα στον Επιχειρησιακό Διοικητή (Επ/Δ) να μετακινεί ταχέως τα Α/Α μέσα του, εκμεταλλευόμενος το εκάστοτε επιθυμητό ή διαθέσιμο μεταφορικό μέσο.
Όταν λέμε ευκαμψία εννοούμε ότι τα υλικά μπορούν να μετακινηθούν και να ενεργήσουν παρέχοντας Α/Α προστασία περιοχής σαν σύνολο, δηλαδή όλη η Μοίρα μαζί, ή κατά Πυροβολαρχίες, δηλαδή να ενεργήσει μία Πυροβολαρχία μόνη της ή ακόμη και να διαιρεθεί αυτή σε δύο μέρη και να ενεργήσει κατά Ουλαμούς Εφόδου (επιχειρησιακό τμήμα μικρότερο της Πυροβολαρχίας). Συνεπώς παρουσιάζεται μεγάλη δυνατότητα στον Επ/Δ να ενεργήσει σε περισσότερες περιοχές, ταυτοχρόνως, σύμφωνα με το επιχειρησιακό σχέδιο.
Όταν λέμε ακρίβεια εννοούμε ότι η αποτελεσματικότητά του βλήματός του ανέρχεται έως και 95%. Κατά συνέπεια, αναπτύσσεται μία αίσθηση ασφαλείας και σιγουριάς στον Επ/Δ, για την Α/Α προστασία της καλυπτόμενης περιοχής. Πρέπει να αναφερθεί, ότι είναι δυνατόν για την αντιμετώπιση πολύ επικίνδυνων στόχων (πολύ χαμηλών, μεγάλης ταχύτητος και εγγύς ευρισκομένων) να διαταχθεί από τον Αξιωματικό Τακτικού Ελέγχου η διαταγή βολής “ριπή με δύο πυραύλους” (“Ripple two”), προκειμένου να αυξηθεί η ακρίβεια προσβολής του επικίνδυνου στόχου και να πλησιάσει στο 100%.
Όταν λέμε υψηλός ρυθμός βολής εννοούμε, ότι τα βλήματα που είναι τοποθετημένα στους εκτοξευτές βολής έτοιμα για βολή, μπορούν να πυροδοτούνται με ρυθμό ένα βλήμα κάθε πέντε (5) περίπου δευτερόλεπτα. Αυτό δίνει την δυνατότητα προσβολής πολλαπλής εχθρικής προσβολής.
Όταν λέμε λειτουργία σε περιβάλλον Ηλεκτρονικών Αντιμέτρων (Electronic Counter Measures)-(ECM), εννοούμε ότι τα υλικά “ΧΩΚ” έχουν σχεδιασθεί κατάλληλα να λειτουργούν σε τέτοιο περιβάλλον.
Το γεγονός αυτό επιτρέπει στον Επ/Δ να συνεχίσει να βρίσκεται εντός της αποστολής του σε ακραίες αυτές εχθρικές ενέργειες. Ενημερωτικά αναφέρεται, ότι τα σύγχρονα πολεμικά ιπτάμενα μέσα, διαθέτουν ποικιλία τέτοιων δυνατοτήτων, παθητικών ή ενεργητικών, ή σε συνδυασμό με βοήθεια από άλλα ιπτάμενα μέσα ή από το έδαφος. 
Σκοπός τους είναι να παραπλανήσουν τις δυνάμεις Αεραμύνης με διάφορα μέσα (όπως π.χ. με φύλλα αλουμινίου, με χρήση μέρος του φάσματος των ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας κτλ. για την θέση τους, την ταχύτητά τους, τον αριθμό τους, κτλ.) και να κατορθώσουν να εισέλθουν στην προστατευόμενη περιοχή, προκαλώντας καταστροφές.
Ο Ηλεκτρονικός Πόλεμος με την χρήση Α/Α μέσων, αποτελεί ένα σοβαρότατο και τεραστίας σπουδαιότητας ξεχωριστό αντικείμενο και προς τούτο δεν αναλύεται περισσότερο εδώ.
Και τέλος, όταν λέμε ότι μπορεί να καταστρέφει στόχους που πετούν σε χαμηλό ύψος, εννοούμε ότι μπορούν να προσβληθούν ιπτάμενοι στόχοι από -2 μοίρες περίπου, κάτω από το επίπεδο τάξεως των υλικών “ΧΩΚ” και άνω.
Ενημερωτικά αναφέρεται, ότι οι πιλότοι, προκειμένου να αποφύγουν τις εκπομπές των Ραντάρ της Αεράμυνας, προσεγγίζοντες για εκτέλεση αποστολής, πετούν λίγα μέτρα από την επιφάνεια της θαλάσσης ή πολύ χαμηλά στο έδαφος χρησιμοποιώντας τις γραμμές διαμόρφωσης του εδάφους.
Προ του στόχου, παίρνουν απότομα ύψος, κατερχόμενοι αφήνουν τα όπλα τους στους στόχους και απομακρύνονται με ελιγμούς διαφυγής. Τα ραντάρ της ΠΑ δεν δύνανται να ανιχνεύσουν χαμηλούς και λίαν χαμηλούς στόχους. Αντιλαμβανόμαστε όλοι τα αποτελέσματα από τέτοιες εχθρικές ενέργειες, αν δεν υπήρχε το Σύστημα “ΧΩΚ”.
Γενική Περιγραφή Υλικού “ΧΩΚ”
Ας γνωρίσουμε όμως πολύ γενικά, ποιά είναι τα εξαιρετικά αυτά υλικά που συγκροτούν το Συστήμα “ΧΩΚ”:
Κάθε Πυροβολαρχία Βολής διαθέτει:
Ένα Ραντάρ Αναζητήσεως Συνεχούς Κύματος (CWAR) που έχει εμβέλεια 77 χλμ και ανιχνεύει στόχους που πετούν σε πολύ χαμηλά έως μέσα ύψη. Ένα Ραντάρ Αναζητήσεως Παλμικού Κύματος (PAR) που έχει εμβέλεια 110 χλμ και ανιχνεύει στόχους που πετούν σε μέσα και μεγάλα ύψη. 
Δύο Ραντάρ Καταυγαστήρες συνεχούς κύματος (HIPIR) που έχουν εμβέλεια μεγαλύτερη των 110 χλμ. τα οποία αγκιστρώνουν, παρακολουθούν αυτόματα και κατευθύνουν το βλήμα στο στόχο. Ένα Παλμικό Ραντάρ Βεληνεκούς (ROR) κατευθυνόμενης δέσμης, που έχει εμβέλεια 80 χλμ και το οποίο χρησιμοποιείται σε περιβάλλον ECM, όταν επηρεαστούν τα Ραντάρ Καταυγαστήρες (HIPIR), και δεν μπορούν να προσδιορίσουν το βεληνεκές του εχθρικού στόχου
. Ένα Κέντρο Ελέγχου Πυροβολαρχίας (BCC), το οποίο αποτελεί το κέντρο επιχειρήσεων της Πυροβολαρχίας. Διαθέτει μέσα επικοινωνιών, κατάλληλες οθόνες για την παρουσίαση βίντεο από όλα τα Ραντάρ και συστήματα για τον εκ του μακρόθεν (REMOTE) έλεγχο των υπολοίπων υλικών “ΧΩΚ” και είναι το μόνο που επανδρώνεται στη διάρκεια των επιχειρήσεων.
Ένα Κέντρο Συντονισμού Πληροφοριών (ICC) που φιλοξενεί τον κεκτρικό Η/Υ του Συστήματος (ADP) και μέσα επικοινωνιών. Έναν πομποδέκτη αναγνωρίσεως φιλίου ή εχθρικού ίχνους (IFF). Ένας Σταθμός Δκσεως Ουλαμού Εφόδου (PCP), ο οποίος αποτελεί το κέντρο ελέγχου, αυτομάτου επεξεργασίας στόχων και επικοινωνιών του Ουλαμού Εφόδου (όταν χωριστεί η Πυροβολαρχία σε δύο Τμήματα).
Αριθμός Εκτοξευτών Βλημάτων (LCHR), επί των οποίων φέρονται, σκοπεύονται και πυροδοτούνται τα βλήματα. Αριθμός Βλημάτων “ΧΩΚ”. Το βεληνεκές του είναι 42 χλμ., η ταχύτητα πλησιάζει τα 3,5 mach, η επιτάχυνση της βαρύτητας που αντέχουν είναι 12g, το βάρος τους είναι 635kg, φέρουν συμβατική πυροκεφαλή βάρους περίπου 73kg, εντός της οποίας υπάρχουν 16.700 μεταλλικά τεμάχια, βάρους 30γραμ. έκαστο, τα οποία μεγιστοποιούν την καταστροφική δυνατότητα του βλήματος. 
Χρησιμοποιεί δύο πυραυλοκινητήρες στερεών καυσίμων. Ο Φορτωτής-Μεταφορέας Βλημάτων (LDR) είναι ένα ελαφρύ ερπυστριοφόρο όχημα που χρησιμοποιείται για τη μεταφορά, φόρτωση και εκφόρτωση των βλημάτων “ΧΩΚ”. Οι Γεννήτριες (GEN) είναι αυτές που παρέχουν τακτική ισχύ για τη λειτουργία των Υλικών “ΧΩΚ” στο πεδίο της μάχης. Είναι ισχύος 60 kW και παρέχουν εναλλασσόμενη τάση 416 V, 400 Ηz.
Εξ άλλου, οι Μοίρες, διαθέτουν δικά της κύρια υλικά με τα οποία ασκούν τον έλεγχο και την αυτόματη κατανομή Πυρός στις Πυροβολαρχίες Βολής. Δεν θα αναφερθώ καθόλου στα υλικά αυτά.
Συμπερασματικά, οι λόγοι που ο ΕΣ εμμένει στην διατήρηση του Συστήματος, είναι οι πολύ καλές επιχειρησιακές του δυνατότητες στην αξιόπιστη Α/Α προστασία ευρείας περιοχής από εχθρικά Α/Φ, τα οποία ίπτανται σε χαμηλά και λίαν χαμηλά ύψη, σε σχέση με τα εξίσου πολύ καλά Κύρια Χαρακτηριστικά που διαθέτει.
Η προμήθεια ενός νέου Α/Α συστήματος με τα ίδια χαρακτηριστικά και δυνατότητες, και η επιχειρησιακή ενσωμάτωσή του στον ΕΣ, κρίνεται ως παντελώς ανέφικτη σήμερα και για πολλά ακόμη χρόνια στο μέλλον. Προς τούτο, η λύση που προβάλλει είναι, η διαφύλαξη ως κόρης οφθαλμού των υπαρχόντων Μοιρών “ΧΩΚ”, για όσον χρόνο τα υλικά αντέξουν στον χρόνο σύμφωνα με τις προδιαγραφές τους.
Η από τούδε μεθοδική και διεξοδική έρευνα για την εξεύρεση του Α/Α Συστήματος, με τα ίδια ή καλύτερα χαρακτηριστικά του “ΧΩΚ”, για την αντικατάστασή του, και η ένταξή του στα μελλοντικά εξοπλιστικά προγράμματα, θεωρείται αναγκαία και επιβεβλημένη.
Γράφει ο Υποστράτηγος ε.α Ιωάννης Αθ. Κόντης (*)
Πτυχιούχος Τμήματος Οικονομικών Σπουδών ΑΠΘ
Πτυχιούχος Τμήματος Ιστορίας και Εθνολογίας ΔΠΘ
Πτυχιούχος Ανωτάτης Σχολής Πολέμου
Πτυχιούχος Ανωτάτης Στρατιωτικής Ακαδημίας του Γενικού Επιτελείου Ενόπλων Δυνάμεων της Ρωσικής Ομοσπονδίας
