Άγνωστες πτυχές της ζωής του Παύλου Μελά …Στο λεύκωμα «Παύλος Μελάς – »

«Αν όλοι όσοι ισχυρίστηκαν μετά το 1912 ότι ήταν συμπολεμιστές και έμπιστοι του Μελά έλεγαν την αλήθεια, τότε το σώμα του θα είχε σίγουρα τη δύναμη ενός τάγματος και το δίκτυο του θα απλωνόταν μέχρι το κέντρο της Θεσσαλονίκης… Η υπερβολή αυτή είναι ενδεικτική της αίγλης και της ισχύος του πανίσχυρου συμβόλου στο οποίο αναδείχτηκε η θυσία του Παύλου Μελά μέσα σε βραχύτατο χρονικό διάστημα».

Ο πέπλος του μύθου, που κάλυπτε την ανθρώπινη μορφή του πρωτομάρτυρα του Μακεδονικού Αγώνα Παύλου Μελά, «ξεσκεπάζεται» 110 χρόνια μετά τη δολοφονία του στη Μακεδονία της καρδιάς του σ’ ένα καλαίσθητο λεύκωμα 130 σελίδων που κυκλοφορεί από το Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα, υπό τον τίτλο: «Παύλος Μελάς, ένας άνθρωπος της εποχής του».

Ο… «Παύλος Δέδες» (τον Ιούλιο του 1904), ο «Μίκης Ζέζας ή Ζέσας» (από τα ονόματα των δύο παιδιών του Μίκη και Ζωής-Ζέζας που χρησιμοποιούσε ως «ψευδώνυμο», τον Αύγουστο του 1904), οι «ασαφείς» -ακόμα και σήμερα- συνθήκες του θανάτου του, το βράδυ της 13ης Οκτωβρίου 1904 στην Στάτιστα, η παράδοση της κεφαλής του νεκρού, στον προξενικό υπάλληλο Βασίλη Αγοραστό , η ταφή του ακέφαλου πτώματος στην Καστοριά , οι αναφορές και τα υπαινικτικά (ακόμα και για την ομορφιά του Μελά που «τον καθιστούσε ιδιαίτερα προσφιλή και θαυμαστό στα ανώτερα αστικά στρώματα και κυρίως στο γυναικείο πληθυσμό»…) σχόλια του Γερμανού πρέσβη στην Ελλάδα.

Επίσης, το γενικό παραλήρημα του ελληνικού Τύπου μετά το θάνατο του, ακόμα και η συγγραφή και σύνθεση θεατρικών έργων, δημοτικών τραγουδιών και ποιημάτων, η οργάνωση διαλέξεων, εράνων, ακόμα και δεξιώσεων «εις μνήμη» και για την ενημέρωση των θαμώνων για την ιστορία της Μακεδονίας και του Μακεδονικού αγώνα, καταγράφονται στο άκρως ενδιαφέρον λεύκωμα προκειμένου να περιγράψουν το οικογενειακό, κοινωνικό, ιδεολογικό περιβάλλον της εποχής δράσης του Παύλου Μελά.

Οι 112 φωτογραφίες και τα 51 έντυπα και χειρόγραφα τεκμήρια, που παραχώρησε στο Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα της Θεσσαλονίκης για την έκδοση αλλά και την έκθεση τους η κ. Ναταλία Ιωαννίδη – εγγονή του Παύλου Μελά (κόρη της κόρης του Ζωής και εξαδέλφη της γνωστότερης -λόγω του κοινού επιθέτου με τον Παύλο Μελά, γλύπτριας Ναταλίας Μελά) αποτελούν μια εικονογραφημένη εξιστόρηση της εθνικής δράσης του Μελά, η οποία εντάσσεται στη γενικότερη εθνική δράση των οικογενειών Μελά και Δραγούμη, σύμφωνα με το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων.

Ο ενθουσιώδης χαρακτήρας, η μεγαλοαστική ζωή στην «ελληνική» Αθήνα του 19ου αιώνα , η γέννηση στη Μασσαλία, τον Μάρτιο 1870, οι σπουδές, η έντονη εθνική δράση της οικογένειας, η έξαρση των εθνικών ιδεωδών στην Σχολή Ευελπίδων, ο αρραβώνας και ο γάμος με την Ναταλία Δραγούμη (της επίσης ιστορικής οικογένειας) στα 1892, η σύσταση της Εθνικής εταιρίας (στα 1894) και η ενεργός ένταξη του Παύλου Μελά σ αυτή, ο υπέρμετρος ενθουσιασμός του νεαρού αξιωματικού -ακόμα και οι επιπλήξεις του πατέρα του Μιχαήλ Μελά για τις «ασυλλόγιστες πράξεις» του νεαρού Παύλου, οι επιστολές του ίδιου στην σύζυγο του, αποσπάσματα της αλληλογραφίας με τον Ίωνα Δραγούμη , κρυπτογραφημένα σημειώματα και καλλιγραφημένες επιστολές σε γλώσσα ελληνική της εποχής αλλά και την ιδιότυπη κρυπτογραφική με λατινικά και άλλα στοιχεία, «καταγράφονται» γοητευτικά στις σελίδες του λευκώματος που επιμελήθηκε η ιστορικός -μουσειολόγος κ. Περσεφόνη Καραμπάτη και ο κ. Βασίλειος Νικόλτσιος, διευθυντής του Ιδρύματος του Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα.

Είναι χαρακτηριστικά τα αποσπάσματα των επιστολών που συμπεριλαμβάνονται στην έκδοση:

«Αθήναι , Τρίτη 18 Μαρτίου (1897) Φίλτατε, Με υποσχέθης ότι θα είσαι φρόνιμος και εν τούτοις έπραξες την μεγαλυτεραν τρέλλαν…

…Τίποτε άλλο δεν έπραξες ειμή να ενοχοποιηθείς άνευ λόγου και φοβούμαι οι ένεκα τω τελευταίων διαταγών της Κυβερνήσεως θα εύρης επι τέλους πολύ άσχημα των μπελά σου…»

Και στις 16 Απριλίου της ίδιας χρονιάς (1897 – μετά τον κόλαφο του ελληνικού στρατού γράφει στη Ναταλία: «…Κανείς δεν εσκέφθη να θυσιασθή μαχόμενος αλλά τι να λέγω. 32.000 άνδρες το έκοψαν λάσπη στο άκουσμα πως έρχονται οι Τούρκοι…Ίσως σας δω γρήγορα διότι δυστυχώς δεν ελπίζω να παρουσιασθή ευκαιρία να σκοτωθούμε…».

Η πλειονότητα των σπάνιων φωτογραφιών του λευκώματος δημοσιεύεται για πρώτη φορά χάρη στο προσωπικό αρχείο της κ. Ναταλίας Ιωαννίδη που το εμπιστεύτηκε στο Ίδρυμα του Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα.

Στόχος της έκδοσης είναι το να παρουσιάσει τον ήρωα με ανθρώπινα μέτρα και στο πραγματικό πλαίσιο ζωής και δράσης, όπως γίνεται φανερό από τις εισηγήσεις των επιμελητών του βιβλίου ιστορικών – καθηγητών του ΑΠΘ κ.κ. Βασιλειου Γούναρη και Ιάκωβου Μιχαηλίδη οι οποίοι μετέχουν στην αποψινή παρουσίαση του λευκώματος στην αίθουσα εκδηλώσεων του Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα στη Θεσσαλονίκη.

Τα αυθεντικά έγγραφα και οι φωτογραφίες (του αρχείου της κ. Ναταλίας Μελά που παραχωρήθηκαν ειδικά για την έκδοση) θα παραμείνουν στο Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα και θα εκτίθενται στους επισκέπτες του μέχρι τις 7 Ιανουαρίου 2015.

Το λεύκωμα «Παύλος Μελάς, ένας άνθρωπος της εποχής του», πωλείται στα βιβλιοπωλεία και στο πωλητήριο του Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα της Θεσσαλονίκης.

«Αν όλοι όσοι ισχυρίστηκαν μετά το 1912 ότι ήταν συμπολεμιστές και έμπιστοι του Μελά έλεγαν την αλήθεια, τότε το σώμα του θα είχε σίγουρα τη δύναμη ενός τάγματος και το δίκτυο του θα απλωνόταν μέχρι το κέντρο της Θεσσαλονίκης… Η υπερβολή αυτή είναι ενδεικτική της αίγλης και της ισχύος του πανίσχυρου συμβόλου στο οποίο αναδείχτηκε η θυσία του Παύλου Μελά μέσα σε βραχύτατο χρονικό διάστημα».

Ο πέπλος του μύθου, που κάλυπτε την ανθρώπινη μορφή του πρωτομάρτυρα του Μακεδονικού Αγώνα Παύλου Μελά, «ξεσκεπάζεται» 110 χρόνια μετά τη δολοφονία του στη Μακεδονία της καρδιάς του σ’ ένα καλαίσθητο λεύκωμα 130 σελίδων που κυκλοφορεί από το Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα, υπό τον τίτλο: «Παύλος Μελάς, ένας άνθρωπος της εποχής του».

Ο… «Παύλος Δέδες» (τον Ιούλιο του 1904), ο «Μίκης Ζέζας ή Ζέσας» (από τα ονόματα των δύο παιδιών του Μίκη και Ζωής-Ζέζας που χρησιμοποιούσε ως «ψευδώνυμο», τον Αύγουστο του 1904), οι «ασαφείς» -ακόμα και σήμερα- συνθήκες του θανάτου του, το βράδυ της 13ης Οκτωβρίου 1904 στην Στάτιστα, η παράδοση της κεφαλής του νεκρού, στον προξενικό υπάλληλο Βασίλη Αγοραστό , η ταφή του ακέφαλου πτώματος στην Καστοριά , οι αναφορές και τα υπαινικτικά (ακόμα και για την ομορφιά του Μελά που «τον καθιστούσε ιδιαίτερα προσφιλή και θαυμαστό στα ανώτερα αστικά στρώματα και κυρίως στο γυναικείο πληθυσμό»…) σχόλια του Γερμανού πρέσβη στην Ελλάδα.

Επίσης, το γενικό παραλήρημα του ελληνικού Τύπου μετά το θάνατο του, ακόμα και η συγγραφή και σύνθεση θεατρικών έργων, δημοτικών τραγουδιών και ποιημάτων, η οργάνωση διαλέξεων, εράνων, ακόμα και δεξιώσεων «εις μνήμη» και για την ενημέρωση των θαμώνων για την ιστορία της Μακεδονίας και του Μακεδονικού αγώνα, καταγράφονται στο άκρως ενδιαφέρον λεύκωμα προκειμένου να περιγράψουν το οικογενειακό, κοινωνικό, ιδεολογικό περιβάλλον της εποχής δράσης του Παύλου Μελά.

Οι 112 φωτογραφίες και τα 51 έντυπα και χειρόγραφα τεκμήρια, που παραχώρησε στο Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα της Θεσσαλονίκης για την έκδοση αλλά και την έκθεση τους η κ. Ναταλία Ιωαννίδη – εγγονή του Παύλου Μελά (κόρη της κόρης του Ζωής και εξαδέλφη της γνωστότερης -λόγω του κοινού επιθέτου με τον Παύλο Μελά, γλύπτριας Ναταλίας Μελά) αποτελούν μια εικονογραφημένη εξιστόρηση της εθνικής δράσης του Μελά, η οποία εντάσσεται στη γενικότερη εθνική δράση των οικογενειών Μελά και Δραγούμη, σύμφωνα με το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων.

Ο ενθουσιώδης χαρακτήρας, η μεγαλοαστική ζωή στην «ελληνική» Αθήνα του 19ου αιώνα , η γέννηση στη Μασσαλία, τον Μάρτιο 1870, οι σπουδές, η έντονη εθνική δράση της οικογένειας, η έξαρση των εθνικών ιδεωδών στην Σχολή Ευελπίδων, ο αρραβώνας και ο γάμος με την Ναταλία Δραγούμη (της επίσης ιστορικής οικογένειας) στα 1892, η σύσταση της Εθνικής εταιρίας (στα 1894) και η ενεργός ένταξη του Παύλου Μελά σ αυτή, ο υπέρμετρος ενθουσιασμός του νεαρού αξιωματικού -ακόμα και οι επιπλήξεις του πατέρα του Μιχαήλ Μελά για τις «ασυλλόγιστες πράξεις» του νεαρού Παύλου, οι επιστολές του ίδιου στην σύζυγο του, αποσπάσματα της αλληλογραφίας με τον Ίωνα Δραγούμη , κρυπτογραφημένα σημειώματα και καλλιγραφημένες επιστολές σε γλώσσα ελληνική της εποχής αλλά και την ιδιότυπη κρυπτογραφική με λατινικά και άλλα στοιχεία, «καταγράφονται» γοητευτικά στις σελίδες του λευκώματος που επιμελήθηκε η ιστορικός -μουσειολόγος κ. Περσεφόνη Καραμπάτη και ο κ. Βασίλειος Νικόλτσιος, διευθυντής του Ιδρύματος του Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα.

Είναι χαρακτηριστικά τα αποσπάσματα των επιστολών που συμπεριλαμβάνονται στην έκδοση:

«Αθήναι , Τρίτη 18 Μαρτίου (1897) Φίλτατε, Με υποσχέθης ότι θα είσαι φρόνιμος και εν τούτοις έπραξες την μεγαλυτεραν τρέλλαν…

…Τίποτε άλλο δεν έπραξες ειμή να ενοχοποιηθείς άνευ λόγου και φοβούμαι οι ένεκα τω τελευταίων διαταγών της Κυβερνήσεως θα εύρης επι τέλους πολύ άσχημα των μπελά σου…»

Και στις 16 Απριλίου της ίδιας χρονιάς (1897 – μετά τον κόλαφο του ελληνικού στρατού γράφει στη Ναταλία: «…Κανείς δεν εσκέφθη να θυσιασθή μαχόμενος αλλά τι να λέγω. 32.000 άνδρες το έκοψαν λάσπη στο άκουσμα πως έρχονται οι Τούρκοι…Ίσως σας δω γρήγορα διότι δυστυχώς δεν ελπίζω να παρουσιασθή ευκαιρία να σκοτωθούμε…».

Η πλειονότητα των σπάνιων φωτογραφιών του λευκώματος δημοσιεύεται για πρώτη φορά χάρη στο προσωπικό αρχείο της κ. Ναταλίας Ιωαννίδη που το εμπιστεύτηκε στο Ίδρυμα του Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα.

Στόχος της έκδοσης είναι το να παρουσιάσει τον ήρωα με ανθρώπινα μέτρα και στο πραγματικό πλαίσιο ζωής και δράσης, όπως γίνεται φανερό από τις εισηγήσεις των επιμελητών του βιβλίου ιστορικών – καθηγητών του ΑΠΘ κ.κ. Βασιλειου Γούναρη και Ιάκωβου Μιχαηλίδη οι οποίοι μετέχουν στην αποψινή παρουσίαση του λευκώματος στην αίθουσα εκδηλώσεων του Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα στη Θεσσαλονίκη.

Τα αυθεντικά έγγραφα και οι φωτογραφίες (του αρχείου της κ. Ναταλίας Μελά που παραχωρήθηκαν ειδικά για την έκδοση) θα παραμείνουν στο Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα και θα εκτίθενται στους επισκέπτες του μέχρι τις 7 Ιανουαρίου 2015.

Το λεύκωμα «Παύλος Μελάς, ένας άνθρωπος της εποχής του», πωλείται στα βιβλιοπωλεία και στο πωλητήριο του Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα της Θεσσαλονίκης.

«Αν όλοι όσοι ισχυρίστηκαν μετά το 1912 ότι ήταν συμπολεμιστές και έμπιστοι του Μελά έλεγαν την αλήθεια, τότε το σώμα του θα είχε σίγουρα τη δύναμη ενός τάγματος και το δίκτυο του θα απλωνόταν μέχρι το κέντρο της Θεσσαλονίκης… Η υπερβολή αυτή είναι ενδεικτική της αίγλης και της ισχύος του πανίσχυρου συμβόλου στο οποίο αναδείχτηκε η θυσία του Παύλου Μελά μέσα σε βραχύτατο χρονικό διάστημα».

Ο πέπλος του μύθου, που κάλυπτε την ανθρώπινη μορφή του πρωτομάρτυρα του Μακεδονικού Αγώνα Παύλου Μελά, «ξεσκεπάζεται» 110 χρόνια μετά τη δολοφονία του στη Μακεδονία της καρδιάς του σ’ ένα καλαίσθητο λεύκωμα 130 σελίδων που κυκλοφορεί από το Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα, υπό τον τίτλο: «Παύλος Μελάς, ένας άνθρωπος της εποχής του».

Ο… «Παύλος Δέδες» (τον Ιούλιο του 1904), ο «Μίκης Ζέζας ή Ζέσας» (από τα ονόματα των δύο παιδιών του Μίκη και Ζωής-Ζέζας που χρησιμοποιούσε ως «ψευδώνυμο», τον Αύγουστο του 1904), οι «ασαφείς» -ακόμα και σήμερα- συνθήκες του θανάτου του, το βράδυ της 13ης Οκτωβρίου 1904 στην Στάτιστα, η παράδοση της κεφαλής του νεκρού, στον προξενικό υπάλληλο Βασίλη Αγοραστό , η ταφή του ακέφαλου πτώματος στην Καστοριά , οι αναφορές και τα υπαινικτικά (ακόμα και για την ομορφιά του Μελά που «τον καθιστούσε ιδιαίτερα προσφιλή και θαυμαστό στα ανώτερα αστικά στρώματα και κυρίως στο γυναικείο πληθυσμό»…) σχόλια του Γερμανού πρέσβη στην Ελλάδα.

Επίσης, το γενικό παραλήρημα του ελληνικού Τύπου μετά το θάνατο του, ακόμα και η συγγραφή και σύνθεση θεατρικών έργων, δημοτικών τραγουδιών και ποιημάτων, η οργάνωση διαλέξεων, εράνων, ακόμα και δεξιώσεων «εις μνήμη» και για την ενημέρωση των θαμώνων για την ιστορία της Μακεδονίας και του Μακεδονικού αγώνα, καταγράφονται στο άκρως ενδιαφέρον λεύκωμα προκειμένου να περιγράψουν το οικογενειακό, κοινωνικό, ιδεολογικό περιβάλλον της εποχής δράσης του Παύλου Μελά.

Οι 112 φωτογραφίες και τα 51 έντυπα και χειρόγραφα τεκμήρια, που παραχώρησε στο Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα της Θεσσαλονίκης για την έκδοση αλλά και την έκθεση τους η κ. Ναταλία Ιωαννίδη – εγγονή του Παύλου Μελά (κόρη της κόρης του Ζωής και εξαδέλφη της γνωστότερης -λόγω του κοινού επιθέτου με τον Παύλο Μελά, γλύπτριας Ναταλίας Μελά) αποτελούν μια εικονογραφημένη εξιστόρηση της εθνικής δράσης του Μελά, η οποία εντάσσεται στη γενικότερη εθνική δράση των οικογενειών Μελά και Δραγούμη, σύμφωνα με το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων.

Ο ενθουσιώδης χαρακτήρας, η μεγαλοαστική ζωή στην «ελληνική» Αθήνα του 19ου αιώνα , η γέννηση στη Μασσαλία, τον Μάρτιο 1870, οι σπουδές, η έντονη εθνική δράση της οικογένειας, η έξαρση των εθνικών ιδεωδών στην Σχολή Ευελπίδων, ο αρραβώνας και ο γάμος με την Ναταλία Δραγούμη (της επίσης ιστορικής οικογένειας) στα 1892, η σύσταση της Εθνικής εταιρίας (στα 1894) και η ενεργός ένταξη του Παύλου Μελά σ αυτή, ο υπέρμετρος ενθουσιασμός του νεαρού αξιωματικού -ακόμα και οι επιπλήξεις του πατέρα του Μιχαήλ Μελά για τις «ασυλλόγιστες πράξεις» του νεαρού Παύλου, οι επιστολές του ίδιου στην σύζυγο του, αποσπάσματα της αλληλογραφίας με τον Ίωνα Δραγούμη , κρυπτογραφημένα σημειώματα και καλλιγραφημένες επιστολές σε γλώσσα ελληνική της εποχής αλλά και την ιδιότυπη κρυπτογραφική με λατινικά και άλλα στοιχεία, «καταγράφονται» γοητευτικά στις σελίδες του λευκώματος που επιμελήθηκε η ιστορικός -μουσειολόγος κ. Περσεφόνη Καραμπάτη και ο κ. Βασίλειος Νικόλτσιος, διευθυντής του Ιδρύματος του Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα.

Είναι χαρακτηριστικά τα αποσπάσματα των επιστολών που συμπεριλαμβάνονται στην έκδοση:

«Αθήναι , Τρίτη 18 Μαρτίου (1897) Φίλτατε, Με υποσχέθης ότι θα είσαι φρόνιμος και εν τούτοις έπραξες την μεγαλυτεραν τρέλλαν…

…Τίποτε άλλο δεν έπραξες ειμή να ενοχοποιηθείς άνευ λόγου και φοβούμαι οι ένεκα τω τελευταίων διαταγών της Κυβερνήσεως θα εύρης επι τέλους πολύ άσχημα των μπελά σου…»

Και στις 16 Απριλίου της ίδιας χρονιάς (1897 – μετά τον κόλαφο του ελληνικού στρατού γράφει στη Ναταλία: «…Κανείς δεν εσκέφθη να θυσιασθή μαχόμενος αλλά τι να λέγω. 32.000 άνδρες το έκοψαν λάσπη στο άκουσμα πως έρχονται οι Τούρκοι…Ίσως σας δω γρήγορα διότι δυστυχώς δεν ελπίζω να παρουσιασθή ευκαιρία να σκοτωθούμε…».

Η πλειονότητα των σπάνιων φωτογραφιών του λευκώματος δημοσιεύεται για πρώτη φορά χάρη στο προσωπικό αρχείο της κ. Ναταλίας Ιωαννίδη που το εμπιστεύτηκε στο Ίδρυμα του Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα.

Στόχος της έκδοσης είναι το να παρουσιάσει τον ήρωα με ανθρώπινα μέτρα και στο πραγματικό πλαίσιο ζωής και δράσης, όπως γίνεται φανερό από τις εισηγήσεις των επιμελητών του βιβλίου ιστορικών – καθηγητών του ΑΠΘ κ.κ. Βασιλειου Γούναρη και Ιάκωβου Μιχαηλίδη οι οποίοι μετέχουν στην αποψινή παρουσίαση του λευκώματος στην αίθουσα εκδηλώσεων του Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα στη Θεσσαλονίκη.

Τα αυθεντικά έγγραφα και οι φωτογραφίες (του αρχείου της κ. Ναταλίας Μελά που παραχωρήθηκαν ειδικά για την έκδοση) θα παραμείνουν στο Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα και θα εκτίθενται στους επισκέπτες του μέχρι τις 7 Ιανουαρίου 2015.

Το λεύκωμα «Παύλος Μελάς, ένας άνθρωπος της εποχής του», πωλείται στα βιβλιοπωλεία και στο πωλητήριο του Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα της Θεσσαλονίκης.

«Αν όλοι όσοι ισχυρίστηκαν μετά το 1912 ότι ήταν συμπολεμιστές και έμπιστοι του Μελά έλεγαν την αλήθεια, τότε το σώμα του θα είχε σίγουρα τη δύναμη ενός τάγματος και το δίκτυο του θα απλωνόταν μέχρι το κέντρο της Θεσσαλονίκης… Η υπερβολή αυτή είναι ενδεικτική της αίγλης και της ισχύος του πανίσχυρου συμβόλου στο οποίο αναδείχτηκε η θυσία του Παύλου Μελά μέσα σε βραχύτατο χρονικό διάστημα».

Ο πέπλος του μύθου, που κάλυπτε την ανθρώπινη μορφή του πρωτομάρτυρα του Μακεδονικού Αγώνα Παύλου Μελά, «ξεσκεπάζεται» 110 χρόνια μετά τη δολοφονία του στη Μακεδονία της καρδιάς του σ’ ένα καλαίσθητο λεύκωμα 130 σελίδων που κυκλοφορεί από το Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα, υπό τον τίτλο: «Παύλος Μελάς, ένας άνθρωπος της εποχής του».

Ο… «Παύλος Δέδες» (τον Ιούλιο του 1904), ο «Μίκης Ζέζας ή Ζέσας» (από τα ονόματα των δύο παιδιών του Μίκη και Ζωής-Ζέζας που χρησιμοποιούσε ως «ψευδώνυμο», τον Αύγουστο του 1904), οι «ασαφείς» -ακόμα και σήμερα- συνθήκες του θανάτου του, το βράδυ της 13ης Οκτωβρίου 1904 στην Στάτιστα, η παράδοση της κεφαλής του νεκρού, στον προξενικό υπάλληλο Βασίλη Αγοραστό , η ταφή του ακέφαλου πτώματος στην Καστοριά , οι αναφορές και τα υπαινικτικά (ακόμα και για την ομορφιά του Μελά που «τον καθιστούσε ιδιαίτερα προσφιλή και θαυμαστό στα ανώτερα αστικά στρώματα και κυρίως στο γυναικείο πληθυσμό»…) σχόλια του Γερμανού πρέσβη στην Ελλάδα.

Επίσης, το γενικό παραλήρημα του ελληνικού Τύπου μετά το θάνατο του, ακόμα και η συγγραφή και σύνθεση θεατρικών έργων, δημοτικών τραγουδιών και ποιημάτων, η οργάνωση διαλέξεων, εράνων, ακόμα και δεξιώσεων «εις μνήμη» και για την ενημέρωση των θαμώνων για την ιστορία της Μακεδονίας και του Μακεδονικού αγώνα, καταγράφονται στο άκρως ενδιαφέρον λεύκωμα προκειμένου να περιγράψουν το οικογενειακό, κοινωνικό, ιδεολογικό περιβάλλον της εποχής δράσης του Παύλου Μελά.

Οι 112 φωτογραφίες και τα 51 έντυπα και χειρόγραφα τεκμήρια, που παραχώρησε στο Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα της Θεσσαλονίκης για την έκδοση αλλά και την έκθεση τους η κ. Ναταλία Ιωαννίδη – εγγονή του Παύλου Μελά (κόρη της κόρης του Ζωής και εξαδέλφη της γνωστότερης -λόγω του κοινού επιθέτου με τον Παύλο Μελά, γλύπτριας Ναταλίας Μελά) αποτελούν μια εικονογραφημένη εξιστόρηση της εθνικής δράσης του Μελά, η οποία εντάσσεται στη γενικότερη εθνική δράση των οικογενειών Μελά και Δραγούμη, σύμφωνα με το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων.

Ο ενθουσιώδης χαρακτήρας, η μεγαλοαστική ζωή στην «ελληνική» Αθήνα του 19ου αιώνα , η γέννηση στη Μασσαλία, τον Μάρτιο 1870, οι σπουδές, η έντονη εθνική δράση της οικογένειας, η έξαρση των εθνικών ιδεωδών στην Σχολή Ευελπίδων, ο αρραβώνας και ο γάμος με την Ναταλία Δραγούμη (της επίσης ιστορικής οικογένειας) στα 1892, η σύσταση της Εθνικής εταιρίας (στα 1894) και η ενεργός ένταξη του Παύλου Μελά σ αυτή, ο υπέρμετρος ενθουσιασμός του νεαρού αξιωματικού -ακόμα και οι επιπλήξεις του πατέρα του Μιχαήλ Μελά για τις «ασυλλόγιστες πράξεις» του νεαρού Παύλου, οι επιστολές του ίδιου στην σύζυγο του, αποσπάσματα της αλληλογραφίας με τον Ίωνα Δραγούμη , κρυπτογραφημένα σημειώματα και καλλιγραφημένες επιστολές σε γλώσσα ελληνική της εποχής αλλά και την ιδιότυπη κρυπτογραφική με λατινικά και άλλα στοιχεία, «καταγράφονται» γοητευτικά στις σελίδες του λευκώματος που επιμελήθηκε η ιστορικός -μουσειολόγος κ. Περσεφόνη Καραμπάτη και ο κ. Βασίλειος Νικόλτσιος, διευθυντής του Ιδρύματος του Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα.

Είναι χαρακτηριστικά τα αποσπάσματα των επιστολών που συμπεριλαμβάνονται στην έκδοση:

«Αθήναι , Τρίτη 18 Μαρτίου (1897) Φίλτατε, Με υποσχέθης ότι θα είσαι φρόνιμος και εν τούτοις έπραξες την μεγαλυτεραν τρέλλαν…

…Τίποτε άλλο δεν έπραξες ειμή να ενοχοποιηθείς άνευ λόγου και φοβούμαι οι ένεκα τω τελευταίων διαταγών της Κυβερνήσεως θα εύρης επι τέλους πολύ άσχημα των μπελά σου…»

Και στις 16 Απριλίου της ίδιας χρονιάς (1897 – μετά τον κόλαφο του ελληνικού στρατού γράφει στη Ναταλία: «…Κανείς δεν εσκέφθη να θυσιασθή μαχόμενος αλλά τι να λέγω. 32.000 άνδρες το έκοψαν λάσπη στο άκουσμα πως έρχονται οι Τούρκοι…Ίσως σας δω γρήγορα διότι δυστυχώς δεν ελπίζω να παρουσιασθή ευκαιρία να σκοτωθούμε…».

Η πλειονότητα των σπάνιων φωτογραφιών του λευκώματος δημοσιεύεται για πρώτη φορά χάρη στο προσωπικό αρχείο της κ. Ναταλίας Ιωαννίδη που το εμπιστεύτηκε στο Ίδρυμα του Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα.

Στόχος της έκδοσης είναι το να παρουσιάσει τον ήρωα με ανθρώπινα μέτρα και στο πραγματικό πλαίσιο ζωής και δράσης, όπως γίνεται φανερό από τις εισηγήσεις των επιμελητών του βιβλίου ιστορικών – καθηγητών του ΑΠΘ κ.κ. Βασιλειου Γούναρη και Ιάκωβου Μιχαηλίδη οι οποίοι μετέχουν στην αποψινή παρουσίαση του λευκώματος στην αίθουσα εκδηλώσεων του Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα στη Θεσσαλονίκη.

Τα αυθεντικά έγγραφα και οι φωτογραφίες (του αρχείου της κ. Ναταλίας Μελά που παραχωρήθηκαν ειδικά για την έκδοση) θα παραμείνουν στο Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα και θα εκτίθενται στους επισκέπτες του μέχρι τις 7 Ιανουαρίου 2015.

Το λεύκωμα «Παύλος Μελάς, ένας άνθρωπος της εποχής του», πωλείται στα βιβλιοπωλεία και στο πωλητήριο του Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα της Θεσσαλονίκης.