Η φετινή στρατιωτική παρέλαση της 28ης Οκτωβρίου έφερε στο προσκήνιο τη ραγδαία τεχνολογική εξέλιξη στα μη επανδρωμένα συστήματα, όμως ανάμεσα στα αεροχήματα που προβλήθηκαν, ένα μόνο ξεχώρισε ως πλήρως ελληνικό τόσο στην ανάπτυξη όσο και στην κατασκευή.
Πρόκειται για το UAS Αρχύτας του Πολεμικού Ναυτικού, ένα σύστημα το οποίο έχει ήδη αποδείξει την αξία του στο πραγματικό επιχειρησιακό περιβάλλον και αποτελεί το πρώτο UAV που εντάχθηκε οργανικά στον στόλο.
Το Αρχύτας επιχειρεί από φρεγάτες του ΠΝ, έχει συμμετάσχει στην επιχείρηση «Ασπίδες» ανοιχτά της Υεμένης και έχει προσφέρει κρίσιμη τεχνολογική τεχνογνωσία στα στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων.
Δείτεκαι αυτά
Η ανάπτυξή του ξεκίνησε το 2019 με την υπογραφή μνημονίου συνεργασίας μεταξύ του Πολεμικού Ναυτικού και του ελληνικού ομίλου EFA Ventures με στόχο τη δημιουργία ενός μη επανδρωμένου συστήματος κάθετης αποπροσγείωσης που θα μπορούσε να επιχειρεί από πλοία.
Το πρόγραμμα χρηματοδοτήθηκε από τον όμιλο EFA, υλοποιήθηκε από την ελληνική εταιρεία Ucandrone και υποστηρίχθηκε ακαδημαϊκά από τη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων και το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο.
Το 2020 πραγματοποιήθηκε η πρώτη δοκιμαστική πτήση και η πρώτη δοκιμή διαλειτουργικότητας με πλοίο, ενώ ακολούθησαν συμμετοχές στις ασκήσεις «Παρμενίων» το 2021 και «Καταιγίς» το 2022, όπου το σύστημα απέσπασε εξαιρετικές αξιολογήσεις.
Μετά από τρία χρόνια δοκιμών, βελτιώσεων και ενσωμάτωσης επιχειρησιακών παρατηρήσεων, το Αρχύτας έγινε πλήρως επιχειρησιακό και το 2024 συμμετείχε στην επιχείρηση «Ασπίδες», εκτελώντας αποστολές σε συνθήκες πραγματικής απειλής.
Το σύστημα έχει σχεδιαστεί ώστε να καλύπτει ένα τεράστιο εύρος αποστολών ISTAR με ζωντανή μετάδοση εικόνας και δεδομένων ημέρα και νύχτα, στοχοποίηση και αυτόματη μεταφορά στοιχείων εμπλοκής στο πλοίο, διόρθωση πυρών πυροβόλου μέσω προηγμένου λογισμικού, ανθυποβρυχιακές αποστολές με χρήση συσκευών MAD και πολυφασματικών αισθητήρων, καθώς και επιχειρήσεις κρούσης κατά μικρών σκαφών και USV με ελαφρά κατευθυνόμενα πυρομαχικά SMAG
40. Σημαντικό πλεονέκτημα αποτελεί το γεγονός ότι η χρήση τέτοιων πυρομαχικών από UAV όπως το Αρχύτας θα μπορούσε να απελευθερώσει τα MH-60R από αποστολές καταστολής εχθρικών USV, επιτρέποντάς τους να επικεντρωθούν σε υψηλότερης αξίας επιχειρήσεις.
Η τεχνολογική υπεροχή του συστήματος βασίζεται σε προηγμένους αισθητήρες και συστήματα τεχνητής νοημοσύνης.
Το Αρχύτας διαθέτει ηλεκτροπτικό Nighthawk V2, υπολογιστή αποστολής NVIDIA με δυνατότητες machine learning που βελτιώνουν διαρκώς την αποτελεσματικότητα του αεροχήματος, επικοινωνίες MANET με data links και τριπλό σύστημα προσδιορισμού θέσης με αντιπαρεμβολή. Οι διαστάσεις του είναι 12 κιλά μικτό βάρος απογείωσης, 1,4 μέτρα μήκος και 2,5 μέτρα εκπέτασμα, ενώ η κατασκευή του από σύνθετα υλικά υψηλής ποιότητας μειώνει το ηλεκτρομαγνητικό ίχνος και αυξάνει την ανθεκτικότητα σε παρεμβολές. Η διάρκεια πτήσης φτάνει τις δύο ώρες και η εμβέλεια ξεπερνά τα 40 χιλιόμετρα, με δυνατότητα επέκτασης μέσω δικτύου MANET.
Πέρα από τις επιχειρησιακές του δυνατότητες, το πρόγραμμα Αρχύτας υπήρξε κομβικό και σε επίπεδο τεχνογνωσίας. Τα στελέχη του Πολεμικού Ναυτικού απέκτησαν εμπειρία σε τεχνολογίες που μέχρι πρόσφατα κατείχαν κυρίως ναυτικές δυνάμεις γειτονικών χωρών. Παράλληλα, η εξέλιξη του συστήματος οδήγησε στην ανάπτυξη του Aquila, το οποίο ήδη έχει καταγράψει εξαγωγική επιτυχία με την αγορά 36 συστημάτων από τη Βουλγαρία και ενδιαφέρον από τουλάχιστον ακόμη δύο χώρες.
Παρά τη μεγάλη του επιτυχία, το ΓΕΝ δεν προχώρησε στην προμήθεια επιπλέον μονάδων του Αρχύτα και επέλεξε, σύμφωνα με την πάγια πρακτική που συχνά συναντάται στις ελληνικές εξοπλιστικές αποφάσεις, να στραφεί σε ξένο μη επανδρωμένο ελικόπτερο.
Μια επιλογή που, αναπόφευκτα, απαξιώνει την επένδυση των Ελλήνων μηχανικών που υλοποίησαν το πρώτο επιχειρησιακό UAV του Πολεμικού Ναυτικού. Παρόλα αυτά, η Ucandrone συνεχίζει να υποστηρίζει το σύστημα με αναβαθμίσεις λογισμικού, νέες δυνατότητες και πιστοποίηση πρόσθετων φορτίων.
Το Αρχύτας αποτελεί ίσως το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα του τι μπορεί να πετύχει η ελληνική αμυντική βιομηχανία όταν υποστηριχθεί ουσιαστικά. Είναι ένα σύστημα που δοκιμάστηκε, πιστοποιήθηκε, πολέμησε και εξήχθη.
Και το ερώτημα που παραμένει είναι αν η Ελλάδα θα αξιοποιήσει την εμπειρία αυτή ή θα συνεχίσει να αποδυναμώνει τις δικές της τεχνολογικές δυνατότητες επιλέγοντας λύσεις «από το ράφι».
