Λάζαρος Καμπουρίδης Αντιστράτηγος ε.α.*
Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει από πλευράς εφαρμογής στρατηγικής αλλά και επιχειρησιακής άποψης, η καταγραφή και μελέτη του τρόπου με τον οποίο η τουρκική πλευρά εφαρμόζει εδώ και σχεδόν 30 έτη με μικρές παραλλαγές το Δόγμα των 2,5 Πολέμων – Μετώπων, αφού η Χώρα μας συνεχίζει να αποτελεί ένα κύριο εξωτερικό μέτωπο για την Τουρκία.
Το πλέον ενδιαφέρον είναι ότι, η Άγκυρα με την εμπλοκή και συνεχή παραμονή των Τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων (ΤΕΔ) και Τουρκικών Δυνάμεων Ασφαλείας (ΤΔΑ) στο Ιράκ και στη Συρία, δείχνει σημάδια αδυναμίας εφαρμογής του Δόγματος αυτού σε ότι αφορά την Ελλάδα.
Τι είναι το «Δόγμα – Στρατηγική των 2,5 Πολέμων»
Ο Τούρκος πολιτικός και διπλωμάτης Şükrü Elekdağ, πρότεινε το 1994 τη Στρατηγική αυτή, η οποία έτυχε αποδοχής και ακολούθησε η εφαρμογής της. Σκοπό είχε με βάση τις απειλές της εποχής, την ετοιμότητα των ΤΕΔ σε επίπεδο σχεδίασης αλλά και επιχειρησιακής δυνατότητας, αντιμετώπισης ταυτόχρονα των μετώπων με Ελλάδα και Συρία (2 εξωτερικά μέτωπα) και ενός εσωτερικού μετώπου (μισό μέτωπο) με το ΡΚΚ (Εργατικό Κόμμα Κουρδιστάν).
Την περίοδο εκείνη η Συρία, στήριζε τον αγώνα του ΡΚΚ και δεν παρέλειπε να προβάλλει τις αξιώσεις της για το Hatay. Η δράση του ΡΚΚ την ίδια περίοδο στη ΝΑ Τουρκία είχε αυξητική δυναμική, προκαλώντας ανησυχία στην Άγκυρα, ενώ η Χώρα μας ήταν στο «κάδρο των απειλών» ως ένα εξωτερικό μέτωπο πολέμου, λόγω των θεμάτων του Αιγαίου.
Εφαρμογή Δόγματος – Μετακινήσεις Δυνάμεων
Οι μεγάλες μετακινήσεις Μονάδων από χερσαίους Σχηματισμούς της Θράκης αλλά και Ειδικών Δυνάμεων από διάφορες περιοχές προς τη ΝΑ Τουρκία, άρχισαν τη δεκαετία του 1990 με σκοπό την αντιμετώπιση του ΡΚΚ.
Η αποκλειστικότητα προώθησης δυνάμεων στο μέτωπο της ΝΑ Τουρκίας (ΡΚΚ) συνεχίστηκε μέχρι το 2014, όπου πλέον άρχισαν νέες μετακινήσεις τουρκικών Μονάδων από την τουρκική Θράκη αλλά και από το Αιγαίο προς τα νότια σύνορα με τη Συρία με το πρόσχημα της εμφάνισης του ISIS (Ισλαμικό Κράτος) αλλά με απώτερο σκοπό την αντιμετώπιση των Κούρδων του YPG (Μονάδες Προστασίας Λαού).
Από τις μετακινήσεις των Μονάδων – Σχηματισμών των ΤΕΔ από το ένα μέτωπο στο άλλο, διακρίνουμε αδυναμία της Άγκυρας να εφαρμόσει το Δόγμα των 2,5 Πολέμων – Μετώπων, αφού η εφαρμογή αυτού, προϋποθέτει την ταυτόχρονη αντιμετώπιση όλων των μετώπων.
Το ίδιο συμπέρασμα εξάγεται και από το Σχέδιο «Βαριοπούλα» (Balyoz) το οποίο διέρρευσε στα τουρκικά ΜΜΕ το 2011 και στο οποίο έγινε φανερό ότι, για την ανάληψη επιθετικών επιχειρήσεων από τις ΤΕΔ στο μέτωπο του Έβρου, έπρεπε να μετακινηθούν Σχηματισμοί από τα ανατολικά της Τουρκίας.
Τι άλλαξε στο ισοζύγιο των δυνάμεων των 2,5 Μετώπων την τελευταία 6ετία
Την τελευταία 6ετία, διαφαίνεται μία δυσκολία από τουρκικής πλευράς να εφαρμόσει το Δόγμα διαχείρισης ταυτόχρονα όλων των μετώπων, αφού έχει αλλάξει ριζικά το Αμυντικό Δόγμα (από Αποτροπής σε Δόγμα Προληπτικού Χτυπήματος).
Επιπρόσθετα, ο βαθμός δυσκολίας εφαρμογής του αυξάνεται, αφού η επιδίωξη απόκτησης στρατηγικού βάθους εντός της εδαφικής επικράτειας γειτονικών χωρών (Ιράκ – Συρία) εξαναγκάζει τους Τούρκους επιτελείς να σχεδιάζουν πλέον για κατάληψη και διατήρηση ξένων εδαφών, αυξάνοντας τις απαιτήσεις σε στρατιωτικές δυνάμεις.
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι ΤΕΔ να αδυνατούν να εξυπηρετήσουν ταυτόχρονα μία σχεδίαση για εκτεταμένες επιθετικές επιχειρήσεις εναντίον της Χώρας μας, διατηρώντας ενεργά (διεξαγωγή επιχειρήσεων – κατοχή εδάφους) τα άλλα δύο μέτωπα.
Ως χρονικό σημείο αναφέρεται η τελευταία 6ετία, καθώς από το 2016 και μετά, χρονιά απόπειρας του πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου, η Τουρκία ανέλαβε επιχειρήσεις εντός της συριακής επικράτειας, και διατηρεί μεγάλο αριθμό Μονάδων των ΤΕΔ και των ΤΔΑ οι οποίες παρέχουν ασφάλεια στους φορείς δημιουργίας μόνιμων κρατικών δομών.
Πολλές από τις Μονάδες αυτές προέρχονται από την περιοχή του μετώπου του Έβρου. Επίσης, Μονάδες Ειδικών Δυνάμεων του δυτικού μετώπου (Ελλάδα) έχουν εμπλακεί σε επιχειρήσεις στο Ιράκ εναντίον του ΡΚΚ.
Συμπεράσματα από την κρίση με το Oruç Reis
Παρά το γεγονός της κινητοποίησης – ερευνητικής δραστηριότητας του Πλοίου Σεισμικών Ερευνών Oruç Reis νοτίως του Καστελόριζου αλλά και της ιδιαίτερης προβολής του από τουρκικής πλευράς το καλοκαίρι του 2020, δεν αναφέρθηκε από τα τουρκικά ΜΜΕ και Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης καμία κινητοποίηση τουρκικών χερσαίων Σχηματισμών στη Θράκη και στο Αιγαίο καθώς επίσης και ουδεμία μετακίνηση Μονάδων για ενίσχυση αυτών από άλλο μέτωπο.
Τονίζεται δε, ότι κάθε προσπάθεια επικοινωνιακού «παιχνιδιού» από τα τουρκικά ΜΜΕ για μετακίνηση τουρκικών τεθωρακισμένων από το μέτωπο του Idlip / Συρία, προς τη Θράκη, διαψεύσθηκε άμεσα από τα φιλοκυβερνητικά ΜΜΕ μόλις τα συριακά Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης ανέφεραν προώθηση συριακών δυνάμεων προς τις τουρκικές θέσεις (05 Σεπ 2020).
Η τουρκική πλευρά απέφυγε να ρισκάρει τη μετακίνηση στρατιωτικών δυνάμεων από το συριακό μέτωπο αφού η διατήρηση συριακών εδαφών εξυπηρετεί τα ζωτικά συμφέροντα της Άγκυρας.
Η Τουρκία εκβίασε την κρίση με τη Χώρα μας και προσπάθησε να παρασύρει την ελληνική πλευρά σε λάθος, ώστε να φανεί ως επιτιθέμενη.
Λαμβάνοντας υπόψη ότι:
Η Τουρκία κατά το παρελθόν σε περίοδο πραγματικής κρίσης με τη Χώρα μας (Ίμια – 1996) κινητοποίησε όλους τους Σχηματισμούς στην Τουρκική Θράκη αλλά και στο Αιγαίο.
Τούρκοι απόστρατοι αξιωματικοί αλλά και στρατιωτικοί αναλυτές αναφέρουν πολύ συχνά στα ΤΜΜΕ ότι, η Άγκυρα έχει επιθετικά σχέδια στο Αιγαίο και στη Θράκη για κατάληψη μέρους της ελληνικής επικράτειας σε γενικευμένο πόλεμο.
Τα συμπεράσματα από την κρίση με το Oruç Reis, όπου η τουρκική πλευρά δείχνει αδύναμη την παρούσα χρονική περίοδο να κινητοποιήσει χερσαίους Σχηματισμούς στη Θράκη και στο Αιγαίο, αλλά και απρόθυμη να επαναφέρει Μονάδες που βρίσκονται σε Συρία και Ιράκ, ώστε να μην ρισκάρει τα εδαφικά κέρδη που πέτυχε τα τελευταία 6 χρόνια.
Τις υψηλές δυνατότητες των ΤΕΔ να μετακινήσουν σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα Μονάδες των Ειδικών Δυνάμεων από άλλα μέτωπα αλλά και να χρησιμοποιήσει εξοπλισμένα Μη Επανδρωμένα Αεροσκάφη (ΜΕΑ) για επίτευξη γρήγορου αποτελέσματος στο Αιγαίο.
Συμπεραίνονται τα παρακάτω:
Εάν είναι ενεργό το ένα ή και τα δύο μέτωπα στα ανατολικά – νοτιοανατολικά (ΡΚΚ) και νότια (Συρία), υφίσταται δυσκολία οι ΤΕΔ – ΤΔΑ να διεξάγουν επιθετικές επιχειρήσεις μεγάλης κλίμακας εναντίον της Χώρας μας (δυτικό μέτωπο).
Μεγάλης κλίμακας επιχείρηση εναντίον της Χώρας μας από τις ΤΕΔ θα ήταν δυνατή μόνο υπό την προϋπόθεση μεταφοράς χερσαίων Σχηματισμών καθώς και Μονάδων Ειδικών Δυνάμεων – Ειδικών Επιχειρήσεων οι οποίες είναι δεσμευμένες σε Ιράκ (ΡΚΚ) και Συρία (Ένοπλες Δυνάμεις Συρίας – YPG).
Σε περίπτωση που η Τουρκία αποφύγει το ρίσκο αποδέσμευσης δυνάμεων από Ιράκ και Συρία, τότε δύναται να αναλάβει εναντίον της Χώρας μας στρατιωτική επιχείρηση μικρής έκτασης (χρονικά και εδαφικά).
Το τουρκικό ερευνητικό πρόγραμμα σε θαλάσσιες περιοχές ελληνικής κυριαρχίας, οι υπερπτήσεις και γενικά η παραβατικότητα των ΤΕΔ, αποτελούν μέσο άσκησης πίεσης για διάλογο και απόκτηση του επιθυμητού αποτελέσματος από πλευράς Άγκυρας χωρίς ένοπλη σύγκρουση.
Η τουρκική επιθετική ρητορική αποστρατικοποίησης νησιών μας επινοήθηκε και πλέον χρησιμοποιείται από την τουρκική πλευρά, αμέσως μετά την αποτυχία της να «ρευστοποιήσει» την πρόκληση κρίσης του Oruç Reis με δική μας υπαιτιότητα.
Εκτιμάται ότι:
Επειδή το πλεονέκτημα της επιλογής του χρόνου και του τόπου επιχειρήσεων ανήκει στον επιτιθέμενο, οι τουρκικές εξοπλιστικές δυνατότητες και ιδιαιτέρως η ύπαρξη μεγάλου αριθμού εξοπλισμένων ΜΕΑ, επιθετικών και μεταφορικών Ε/Π καθώς και Μονάδων Ειδικών Δυνάμεων και Ειδικών Επιχειρήσεων, δίνουν τη δυνατότητα στην τουρκική πλευρά να σχεδιάζει την διατήρηση στρατευμάτων σε περιοχές που ήδη κατέχει στο Ιράκ και στη Συρία, αλλά ταυτόχρονα να αναλάβει και μικρής κλίμακας επιχείρηση με μικρό εδαφικό Αντικειμενικό Σκοπό (ΑΝΣΚ) στη νησιωτική μας επικράτεια.
Δεν θα πρέπει να αναμένεται μία συνηθισμένη επιθετική ενέργεια των Τούρκων. Υπενθυμίζεται η δήλωση του Τούρκου Υπουργού Άμυνας H. Akar την 23 Ιαν 2022, με αφορμή την αγορά μαχητικών αεροσκαφών Rafale από τη Γαλλία: «Τα όπλα που αγόρασαν (Ελλάδα) είναι πάρα πολλά για την κανονική άμυνα, πολύ λίγα για την Τουρκία».
Σε περίπτωση που η τουρκική πλευρά πετύχει με δική μας υπαιτιότητα και η ίδια φανεί στα μάτια των ισχυρών δρώντων θύμα των εξελίξεων, θα επιχειρήσει να μας εξαναγκάσει σε διάλογο με κατάληψη μικρού εδαφικού ΑΝΣΚ.
Εάν αυτό δεν καταστεί δυνατό, δεν αποκλείεται η με μεγάλο ρίσκο μετακίνηση δυνάμεων από άλλα μέτωπα (ανατολικά και νότια) και γενίκευση του πολέμου, αφού μία ήττα του R. T. Erdoğan θα σηματοδοτούσε το τέλος της πολιτικής του καριέρας και όχι μόνο.
* Ο Λάζαρος Καμπουρίδης Αντιστράτηγος ε.α. είναι
Απόφοιτος Σχολής Εθνικής Άμυνας (ΣΕΘΑ), Κάτοχος MBA NOTTINGHAM TREND UNIVERSITY, Πτυχιούχος ΔΠΘ – ΤΜΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΕΘΝΟΛΟΓΙΑΣ, Υποψήφιος Διδάκτορας Παντείου Παν/νιου, Διπλωματική Αντιπροσωπεία στην Κων/πολη την περίοδο 1995-1999, Ακόλουθος Άμυνας στην Ελληνική Πρεσβεία στην Άγκυρα την περίοδο 2013-2017.
