Σαν σήμερα, πριν 199 χρόνια, στα πλαίσια της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, και συγκεκριμένα τη νύχτα μεταξύ 10ης και 11ης Απριλίου του 1826, ύστερα από 12 μήνες πολιορκίας οι έγκλειστοι Μεσολογγίτες και Μεσολλογίτισσες, ένοπλοι και άμαχοι, πραγματοποιούν ηρωική έξοδο από το πολιορκημένο από τουρκικά και αιγυπτιακά στρατεύματα Μεσολόγγι.
Τα πυρομαχικά και τα τρόφιμα είχαν προ πολού τελειώσει και μόνη επιλογή ενάντια στην εξαθλίωση και τη λιμοκτονία ήταν η απέλπιδα, αυτοκτονική ουσιαστικά, προσπάθεια διαφυγής ανάμεσα σε χιλιάδες ένοπλους άνδρες του τουρκοαιγυπτιακού στρατού, που αδημονούσαν να εξοντώσουν, να αρπάξουν και να βιάσουν.
Αυτή ήταν η δεύτερη πολιορκία που βίωνε το Μεσολόγγι, που με αρχηγό του τον Αθανάσιο Ραζή-Κότσικα είχε επαναστατήσει ενάντια στον οθωμανικό ζυγό στις 20 Μαΐου 1821. Η πρώτη πολιορκία και απόπειρα των Οθωμανών να καταπνίξουν τη μεσολογγίτικη επανάσταση έγινε στα τέλη του 1822, διήρκησε λίγους μήνες και κατέληξε σε ήττα των Τούρκων.
Δύο χρόνια περίπου αργότερα, ο Κιουταχής επιστρέφει στο Μεσολόγγι. Στις 15 Απριλίου 1825, 20.000 άνδρες πολιορκούν το Μεσολόγγι
Οι ηρωικές προσπάθειες του Γεώργιου Καραϊσκάκη από ξηράς και του Ανδρέα Μιαούλη από θαλάσσης καθώς και η είσοδος των Σουλιωτών του Κίτσου Τζαβέλα στην πολιορκημένη πόλη ενίσχυσαν τον αγώνα των πολιορκημένων.
Οι πολιορκητές ενισχύονται από τις μεγάλες στρατιωτικές δυνάμεις του Αιγύπτιου Ιμπραήμ και τον Μάρτιο του 1826 στενεύουν τον κλοιό γύρω από τους Μεσολογγίτες καταλαμβάνοντας τις νησίδες Βασιλάδι, Ντολμά της μεσολογγίτικης λιμνοθάλασσας προκαλώντας ισχυρό πλήγμα στον εφοδιασμό των πολιορκημένων.
Όχι στη συνθηκολόγηση
Η πείνα και η εξαθλίωση είχαν καταβάλει τις περίπου 10 χιλιάδες των πολιορκημένων, όμως εκείνοι συνέχιζαν να απορρίπτουν τις προτάσεις του Κιουταχή για συνθηκολόγηση
Στην απαντητική τους επιστολή, στις 22 Μαρτίου 1826, μεταξύ άλλων αναφέρουν:
«Απορρούμεν πώς ετολμήσετε να ζητήσετε οκτώ χιλιάδες άρματα τα οποία αχνίζουν από το αίμα σας, και να σας τα δώσωμεν με τα χέρια μας. Τώρα βλέπομεν ότι εκείνο όπου θέλομεν ημείς – και θα γίνει εκείνο οπού ο Θεός αποφάσισεν».
Πλησιάζει το Πάσχα του 1826 και οι πολιορκημένοι αποφασίζουν ότι η μόνη λύση, η Έξοδος, θα γίνει τη νύχτα του Σαββάτου του Λαζάρου προς ξημερώματα Κυριακής των Βαΐων.