Τη μυστική διπλωματία, η οποία έδωσε τέλος στην κρίση μεταξύ Τουρκίας-Ρωσίας, αποκάλυψε στην τουρκική εφημερίδα «Χουριέτ» ο αρθρογράφος της Μουράτ Γετκίν, λίγες ώρες πριν από τη συνάντηση του Τούρκου Προέδρου Ταγίπ Ερντογάν με τον Ρώσο ομόλογό του Βλαδιμίρ Πούτιν.
Ο αρθρογράφος της «Χουριέτ», επικαλούμενος ανώτατες διπλωματικές πηγές της Τουρκίας, αναφέρει ότι ουσιαστικό ρόλο έπαιξε ο Τούρκος επιχειρηματίας και πρώην πολιτικός Τζαβίτ Τσαγλάρ, ο οποίος είχε στενές σχέσεις με τον Αρχηγό των Τουρκικών Ενόπλων Στρατηγό Χουλούσι Ακάρ.
Ο Aρχηγός των Ενόπλων Δυνάμεων της Τουρκίας ενημέρωσε τον Τούρκο Πρόεδρο και τον σύμβουλό του Ιμπραχίμ Καλίν ότι υπήρχε κανάλι επικοινωνίας με τον Πούτιν, μέσω του αρχηγού της Δημοκρατίας του Νταγκεστάν της Ρωσίας Ραμαζάν Αμπντουλατίποβ, τον οποίο ο Τσαγλάρ γνώριζε από τη δεκαετία του 1990.Ο Ταγίπ Ερντογάν άναψε το πράσινο φως για να αρχίσει η επιχείρηση και στις 30 Απριλίου πραγματοποιήθηκε συνάντηση μεταξύ Ερντογάν, Ακάρ και Τσαγλάρ στην Κωνσταντινούπολη.
Αρμόδιος γι’ αυτές τις επαφές ήταν από πλευράς Ρωσίας ο ειδικός αντιπρόσωπος του Ρώσου Προέδρου Γιούρι Ουσάκοφ και από πλευράς Τουρκίας ο Ιμπραχίμ Καλίν.
Οι επαφές ξεκίνησαν μεταξύ Καλίν, Τσαγλάρ, Αμπντουλατίποβ και Ουσάκοφ. Οι επιστολές μεταξύ Άγκυρας και Μόσχας πηγαινοέρχονταν, άλλαζαν λέξεις, κόμματα, νοήματα.
Το βράδυ της 22ας Ιουνίου, σύμφωνα με το δημοσίευμα, έφτασε μήνυμα με την ένδειξη ‘επείγον’ από τον πρέσβη του Καζακστάν στην Άγκυρα προς τον Καλίν.
Ο Πρόεδρος του Καζακστάν Νουρσουλτάν Ναζαρμπάγιεβ συναντήθηκε στην Αγία Πετρούπολη με τον Βλαδιμίρ Πούτιν, ο οποίος του είπε πως, αν φτάσει η επιστολή, ο ίδιος (ο Πούτιν) ήταν έτοιμος να δώσει τα χέρια.
Ο Καλίν αμέσως επικοινώνησε με τον Ερντογάν αλλά ο Τούρκος Πρόεδρος δεν ήταν ακόμη έτοιμος να στείλει την επιστολή, επειδή δεν ήθελε ούτε να απολογηθεί, ούτε και να δώσει αποζημιώσεις στη Ρωσία για την κατάρριψη του ρωσικού αεροσκάφους.
Την επομένη, στις 23 Ιουνίου, επικοινώνησε και πάλι ο πρέσβης του Καζακστάν με την ένδειξη ‘επείγον’. Ο Ναζαρμπάγιεφ πήγε στην πρωτεύουσα του Ουζμπεκιστάν για τη σύνοδο της Οργάνωσης Συνεργασίας της Σαγκάη και εκεί μίλησε με τον Πούτιν. Η επιστολή θα μπορούσε να είναι πιο ήπια. Την επόμενη μέρα θα έβλεπε ξανά τον Πούτιν στις 13:00. Εάν έφτανε η επιστολή, τότε το θέμα θα έκλεινε.
Τότε ο Ερντογάν κάλεσε τον Στρατηγό Ακάρ στο Προεδρικό στις 23:00. Ο Καλίν μαζί με τον πρέσβη του Καζακστάν και μεταφραστές έκαναν τις τελευταίες αλλαγές στην επιστολή και αντί για ‘συγγνώμη’ χρησιμοποίησαν πιο ήπιες φράσεις, ζητώντας συγχώρεση από την οικογένεια του πιλότου που σκοτώθηκε κατά την κατάρριψη του αεροσκάφους.
Ο Ερντογάν υπέγραψε την επιστολή ενώπιον του Στρατηγού Ακάρ και στις 3:00 τα ξημερώματα ένα κρατικό αεροσκάφος ξεκίνησε από την Άγκυρα με τον Καλίν να επιβαίνει, πέρασε και από Κωνσταντινούπολη για να πάρει τον Τσαγλάρ αλλά το αεροσκάφος δεν μπορούσε να απογειωθεί επειδή δεν είχε άδεια για να περάσει πάνω από τις διάφορες χώρες μέχρι να φτάσει στον προορισμό του. Ο χρόνος ωστόσο ήταν περιορισμένος.
Μέχρι τις 13:00 έπρεπε να φτάσουν στην Τασκένδη να παραδώσουν την επιστολή στον Πούτιν. Τότε ο Καλίν αποφάσισε, παίρνοντας το ρίσκο, να απογειωθεί το αεροσκάφος χωρίς άδεια. Με τη βοήθεια του Υπουργείου Εξωτερικών πήραν άδεια να περάσουν από τη Γεωργία, 20 λεπτά πριν μπουν στον εναέριο χώρο της Γεωργίας.
Άδεια για το Αζερμπαϊτζάν πήραν ενώ βρίσκονταν στον εναέριο χώρο της Γεωργίας. Για το Τουρκμενιστάν, πήραν άδεια ενώ βρίσκονταν στον εναέριο χώρο του Αζερμπαϊτζάν.
Προχωρούσαν με κομμένη την ανάσα και όλες οι επαφές γίνονταν μέσω whats app χρησιμοποιώντας το σύστημα wifi του αεροσκάφους.
Ωστόσο όταν έφτασαν στον εναέριο χώρο του Τουρκμενιστάν αντιμετώπισαν ένα σοβαρό πρόβλημα. Λόγω της συνόδου στην Τασκένδη και της παρουσίας εκεί μεγάλου αριθμού αρχηγών κρατών, το αεροδρόμιο έκλεισε.
Τότε ο Ναζαρμπάγιεφ τους έστειλε μήνυμα να προσγειωθούν κοντά στα σύνορα του Ουζμπεκιστάν και από εκεί ένα ελικόπτερο της προεδρίας του Καζακστάν θα τους μετέφερε στην Τασκένδη.
Με ειδική άδεια στην Τασκένδη
Κατά τη διάρκεια της αποστολής στη Ρωσία εντοπίστηκε πρόβλημα. Το αεροσκάφος βρισκόταν στον εναέριο χώρο του Τουρκμενιστάν για δύο ώρες και είχε καύσιμα μόνο για μια ώρα.
Τότε ο Ναζαρμπάγεβ ανέλαβε για άλλη μια φορά πρωτοβουλία και ζήτησε από τον πρόεδρο του Ουζμπεκιστάν και έδωσε ειδική άδεια ώστε να κατέβει το αεροσκάφος στην Τασκένδη.
Στις 12:15 κατάφερε το αεροσκάφος να προσγειωθεί. Ο Καλίν και ο Τσαγλάρ έσπευσαν αμέσως στη σύνοδο όπου στην είσοδο τούς περίμενε ο Ναζαρμπάγεβ. Του έδωσαν την επιστολή στα ρωσικά και είπε: «Κατά την άποψή μου είναι εντάξει».
Τη διαβίβασε στη συνέχεια στον ειδικό αντιπρόσωπο του Ρώσου Προέδρου, Ουσάκοβ, ο οποίος είπε επίσης «νομίζω είναι εντάξει». Ο Ναζαρμπάγεβ επέστρεψε στην τουρκική αντιπροσωπεία και τους είπε: «Η δική μου δουλειά τελείωσε».
Πώς ο Πούτιν αποδέχτηκε τη δήλωση
O στενός συνεργάτης του Ρώσου Προέδρου Ουσάκοβ τον επισκέφθηκε για να του δώσει την επιστολή, ενώ η τουρκική αντιπροσωπεία ξεκίνησε για να πάει στην τουρκική πρεσβεία.
Δεν πρόλαβαν να αναχωρήσουν από το κτήριο της συνόδου και ο Ουσάκοβ επικοινώνησε με τον Καλίν και του είπε: «Ο Πρόεδρός μας ήταν θετικός. Αν και είναι πιο κοντά στις τουρκικές θέσεις, είναι αποδεκτή η επιστολή».
Τότε οι αντιπροσωπείες κάθισαν και συζήτησαν τον οδικό χάρτη και αποφάσισαν στις 27 Ιουνίου να ανακοινώσουν τις νέες εξελίξεις.
Ο Καλίν και ο Τσαγλάρ αναχώρησαν από την Τασκένδη στις 5:00 το απόγευμα της ίδιας μέρας. Το πρωί, ενώ ακόμη ο υφυπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Φεριντούν Σινιρλίογλου συζητούσε στη Ρώμη για την εξομάλυνση των σχέσεων με το Ισραήλ, έφτασε το προσχέδιο της δήλωσης της Ρωσίας και η τουρκική Προεδρία δεν έφερε καμία αντίρρηση.
Σύμφωνα με τον Τούρκο αρθρογράφο της “Χουριέτ”, κανένας τότε δεν προέβλεπε ότι σε 15 μέρες θα γινόταν απόπειρα πραξικοπήματος στην Τουρκία.
Ο πρώτος που επικοινώνησε με τον Ταγίπ Ερντογάν αμέσως μετά την απόπειρα δεν ήταν κανένα μέλος του ΝΑΤΟ αλλά ο Πούτιν. Και ο πρώτος που επισκέφθηκε την Άγκυρα ήταν ο Ναζαρμπάγεβ.
Πηγή:
