14/12/1943: Μετά την καταστροφή των Καλαβρύτων, την 13η Δεκεμβρίου 1943, οι Γερμανοί επανέρχονται στη Μονή του Μεγάλου Σπηλαίου, τη λεηλατούν και στη συνέχεια την πυρπολούν.
ecclesia.gr._ Ο Οκτώβριος του 43 θα σημάνει για την Πελοπόννησο την αρχή μιας από τις πιο φριχτές περιόδους βίας που γνώρισε ποτέ η περιοχή. Οι Γερμανοί ενίσχυσαν σημαντικά την περιοχή σε στρατιωτικά σώματα, αποφασισμένοι να καταπνίξουν κάθε εστία αντίστασης στην Πελοπόννησο. Ωστόσο, η θηριωδία τους δεν σταμάτησε ούτε μπροστά στον άμαχο πληθυσμό.
Έσπειραν τον τρόμο και το θάνατο διαδοχικά στη Σπάρτη και την ευρύτερη περιοχή της Λακεδαίμονας, στην Τρίπολη και τον Πύργο53. Πάντως, το αποκορύφωμα της θηριωδίας τους οι εισβολείς επέδειξαν στην ιστορική κωμόπολη του Μοριά, τα Καλάβρυτα.
Δείτεκαι αυτά
Στις 20 Οκτωβρίου του 1943, στην Κερπινή, ένα γερμανικό τάγμα κατατροπώθηκε σε συμπλοκή με έλληνες αντάρτες. Ο μητροπολίτης Αιγίου Θεόκλητος ανέλαβε να έρθει σε επαφή με τους αντάρτες. Προσπάθησε να τους πείσει, για την αποφυγή αντιποίνων από τους Γερμανούς, να παραδώσουν τους αιχμαλώτους από τη μάχη. Οι διαπραγματεύσεις απέβησαν άκαρπες. Έτσι, αποφασίστηκε η επίθεση εναντίον των Καλαβρύτων από το 68ο Σύνταγμα, που έδρευε στο Άργος.
Τα γερμανικά στρατεύματα κατέφθασαν στα Καλάβρυτα την 1η Δεκεμβρίου. Η πόλη ήταν τελείως απροστάτευτη. Πριν την πνίξουν στο αίμα, αποφάσισαν να επιτεθούν στα δύο ιστορικά μοναστήρια της περιοχής, το Μέγα Σπήλαιο και την Αγία Λαύρα, δύο ζωντανά σύμβολα των αγώνων του Γένους για την ελευθερία.
Ένα γερμανικό σώμα, αποτελούμενο από έναν αξιωματικό και λίγους στρατιώτες, κατέφθασε στο Μέγα Σπήλαιο το απομεσήμερο της 8ης Δεκεμβρίου. Οι μοναχοί είχαν υποψιαστεί τις προθέσεις των κατακτητών. Ίσως γι αυτό, στο μοναστήρι δεν βρίσκονταν παρά μόνο οι πιο τολμηροί αδελφοί, που διακονούσαν και τους ανήμπορους. Στο μοναστήρι βρισκόταν κι ένα δεκατετράχρονο ορφανό αγόρι, ο Ηλίας, προστατευόμενος του υπερήλικα ηγουμένου. Ούτε αυτό το παιδί δεν θα διαφύγει της δολοφονικής μανίας των επιδρομέων. Όταν έφθασαν οι Γερμανοί, οι μεγαλοσπηλαιώτες τους υποδέχθηκαν ευγενικά. Σε λίγο οι κατακτητές αποκάλυψαν τους στόχους τους. Άρχισαν να ανακρίνουν τους μοναχούς, θεωρώντας τους ενόχους για την απόκρυψη ανταρτών. Τελικά, έδωσαν εντολή σε όλους τους παρόντες -εκτός από τους μοναχούς, βρίσκονταν στο Μέγα Σπήλαιο το υπηρετικό προσωπικό και κάποιοι επισκέπτες λαϊκοί – να τους ακολουθήσουν στη θέση Κισσωτή, ένα ψηλό σημείο κοντά στον γκρεμό, που βλέπει τον Βουραϊκό. Εκεί, το μικρό αγόρι τρομαγμένο άρχισε να διαμαρτύρεται κλαίγοντας, κρεμασμένο από το ράσο του ηγουμένου.
Ο γερμανός επικεφαλής το πυροβόλησε μπροστά στα έκπληκτα μάτια των ανήμπορων να αντιδράσουν μοναχών. Κατόπιν οι στρατιώτες έβαλαν στη σειρά όλους, μοναχούς και λαϊκούς, και τους εκτέλεσαν. Τα θύματα της γερμανικής θηριωδίας ακόμη ψυχορραγούσαν, όταν οι στρατιώτες τους καταβαράθρωσαν στον γκρεμό που έχαινε εμπρός τους.
Σε έκθεση αντιπροσώπων του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού, επισυνάπτεται και «πίνακας των φονευθέντων», στον οποίο αναφέρονται τα ονόματα και η ηλικία των θυμάτων στο Μέγα Σπήλαιο. Από την έκθεση εκείνη λείπουν τα ονόματα των επισκεπτών του μοναστηριού, τα οποία αγνοούνταν. Ωστόσο, αργότερα αυτός ο κατάλογος αρτιώθηκε με όλα τα ονόματα των θυμάτων. Τον αντιγράφουμε:
ΙΕΡΟΜΟΝΑΧΟΙ ΚΑΙ ΜΟΝΑΧΟΙ
Γαβριήλ Κόσσυφας (Προηγούμενος) ετών 86
Θεόκλητος Αναστασόπουλος ( Ιερομόναχος) » 40
Ιγνάτιος Ιωάννου ( » » ») » 30
Γεράσιμος Καβουρτζής ( » » » ) » 35
Καλλιόπιος Ασημακόπουλος ( Ιεροδιάκονος) » 52
Ανανίας Θεοφυλακτόπουλος (Μοναχός) » 58
Γρηγόριος Οικονόμου ( » » » ) » 60
Γεννάδιος Βουρλής ( » » » ) » 23
ΔΟΚΙΜΟΙ ΜΟΝΑΧΟΙ
Κωνσταντίνος Πασχόπουλος ετών 20
Κωνσταντίνος Νταφαλιάς » 18
Νικόλαος Μπάτσος » 26
Ηλίας Ατσάρος » 14
Γρηγόριος » 30
ΥΠΗΡΕΤΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ
Ανδρέας Γιαννακλής ετών 72
Ιωάννης Μηλιώκας » 50
Ιωάννης Βελούσης » 60
Αθανάσιος Ζαφειρόπουλος » 45
Νικόλαος Σπυρόπουλος » 25
ΕΠΙΣΚΕΠΤΕΣ
Δημήτριος Κακκαβάς ετών 24
Θεόδωρος Αλεξανδρόπουλος » 45
Δημήτριος Γκολφινόπουλος » 18
Παλαιολόγος Σοϊλές » 65
Την ίδια μέρα της επίθεσης στο Μέγα Σπήλαιο ανάλογα πάσχουν οι μοναχοί της Αγίας Λαύρας.
Τελικά, στις 13 Δεκεμβρίου διατάχθηκε η εκτέλεση ολόκληρου του ανδρικού πληθυσμού της ιστορικής πόλης των Καλαβρύτων, ένα από τα πιο στυγερά ομαδικά εγκλήματα στην ιστορία του πολέμου. Σύμφωνα πάντα με τον κατάλογο του Ερυθρού Σταυρού, υπολογίζεται ότι εκείνη την ημέρα θανατώθηκαν 800 περίπου άμαχοι πολίτες κάθε ηλικίας. Μετά το εγκλημά τους, οι Γερμανοί παρέδωσαν την πόλη στις φλόγες. Κάθε προσπάθεια περιγραφικής προσέγγισης των γεγονότων αδυνατεί να αποτυπώσει την τραγωδία εκείνων των ημερών.
Οι Γερμανοί επιστρέφοντας στη βάση τους, το Αίγιο, πέρασαν πάλι από το Μέγα Σπήλαιο. Ήταν 14 Δεκεμβρίου. Οι αδίστακτοι επιδρομείς, μη βρίσκοντας κανένα μοναχό, επιδόθηκαν στην άγρια λεηλασία του μοναστηριού. Τη λεηλασία τους ολοκλήρωσε η πυρπόληση του ιερού οικοδομήματος. Σε εκθεσή τους οι εναπομείναντες μεγαλοσπηλαιώτες έγραφαν για τη ληστρική επιδρομή: «εβδομήντα φορτία ιερών αμφίων, κειμηλίων, επίπλων… αφαιρέθηκαν με τον τρόπο της κλοπής από την ιερή αυτή εστία του ελληνισμού…».
Σε μια αναφορά της Ελληνικής Χωροφυλακής της 15ης Δεκεμβρίου 1943, με τη στεγνή γλώσσα των αριθμών περιγράφεται η καταστροφή ως εξής: «…κατά βασίμους πληροφορίας, τα Γερμανικά Στρατεύματα, δρώντα από 5θημέρου εναντίον των ανταρτών της περιφερείας Επαρχίας Καλαβρύτων, έλαβον τα ακόλουθα μέτρα:
1) Επυρπόλησαν την πόλιν Καλαβρύτων και εξετέλεσαν περί τα πεντακόσια μέχρι εξακόσια πεντήκοντα (550-650) άτομα, συμπεριλαμβανομένων και των εκεί υπηρετούντων Δημοσίων υπαλλήλων, επιστημόνων και Ιερέων.
3) Επυρπόλησαν τας Μονάς Μεγάλου Σπηλαίου και Αγίας Λαύρας και εξετέλεσαν τους μοναχούς αυτών..
