Βασίλης Νέδος , Μανώλης Κωστίδης
Συνθήκες ανταγωνισμού στο Αιγαίο και σταδιακής εξισορρόπησης του καθαρού πλεονεκτήματος που είχαν οι ελληνικές Ενοπλες Δυνάμεις (Ε.Δ.) κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας δημιουργεί η έναρξη της διαδικασίας ένταξης των υποβρυχίων αναερόβιας πρόωσης τύπου Τ-214 στον τουρκικό στόλο.
Χθες, ο υπουργός Εθνικής Αμυνας της Τουρκίας, Χουλουσί Ακάρ, επισκέφθηκε το «Piri Reis», το πρώτο από τα έξι υποβρύχια αυτού του τύπου που ναυπηγούνται για λογαριασμό του τουρκικού ναυτικού και βρίσκεται στη φάση των εν πλω δοκιμών, που –με βάση όλα όσα έχουν ανακοινωθεί εσχάτως από την Aγκυρα– αναμένεται να καταστεί επιχειρησιακά επαρκές εντός του 2023.
Η κλάση «Piri Reis» του τουρκικού ναυτικού είναι σχεδόν πανομοιότυπη με τα ελληνικά υποβρύχια «Παπανικολής» («Παπανικολής», «Πιπίνος», «Ματρώζος», «Κατσώνης») και στηρίζονται στην ίδια γερμανική τεχνολογία.
Σύμφωνα με ορισμένους αμυντικούς αναλυτές, τα τουρκικά υποβρύχια εκ των πραγμάτων θα διαθέτουν ορισμένα βελτιωμένα τεχνικά χαρακτηριστικά, καθώς ήδη έχουν περάσει μέχρι και 18 χρόνια από την καθέλκυση και εν συνεχεία την ένταξη των υποβρυχίων τύπου «Παπανικολής» στον στόλο.
Τα ελληνικά υποβρύχια τύπου 214 υπήρξαν καθοριστικός παράγοντας εξισορρόπησης κατά τη διάρκεια της κρίσης του «Ορούτς Ρέις» το 2020.
Δεδομένης της πιθανότητας η Τουρκία να κατορθώσει να «ρίξει» στο νερό έξι υποβρύχια 214 έως το τέλος της τρέχουσας δεκαετίας, στην Αθήνα είχε κάποια στιγμή συζητηθεί το ενδεχόμενο της ενεργοποίησης της προαίρεσης ναυπήγησης δύο ακόμη υποβρυχίων και του σταδιακού εκσυγχρονισμού των παλαιότερων, με αρχή από τον «Παπανικολή».
Πώς επηρεάζει τις ισορροπίες η σταδιακή ένταξη των υποβρυχίων Τ-214 στον τουρκικό στόλο.
Συνολικά η Αγκυρα ανέλαβε τη ναυπήγηση –με γερμανική τεχνογνωσία και αποδέσμευση συστημάτων από το Βερολίνο– συνολικά έξι υποβρυχίων αυτού του τύπου. Στόχος της Αγκυρας είναι κάθε χρόνο να παραλαμβάνει ένα από τα συγκεκριμένα υπερσύγχρονα υποβρύχια και το πρόγραμμα ναυπήγησής τους, όπως και της οριστικής ένταξής τους στο τουρκικό ναυτικό, να έχει ολοκληρωθεί μέχρι τα τέλη του 2028.
Αναλυτές δεν αποκλείουν να υπάρχουν καθυστερήσεις και όλο το πρόγραμμα να έχει ολοκληρωθεί το 2029. Η σύμβαση με τη Γερμανία για τη ναυπήγηση των έξι υποβρυχίων υπεγράφη το 2009. Η ναυπήγηση του «Piri Reis» ξεκίνησε το 2015 και καθελκύστηκε το 2019 στο ναυπηγείο Γκιόλτζουκ. Σήμερα συνεχίζεται η ναυπήγηση του δεύτερου υποβρυχίου «Hizir Reis», όπως και του τρίτου υποβρυχίου, «Μurat Reis».
To συνολικό κόστος της σύμβασης γα τη ναυπήγηση των έξι γερμανικής τεχνολογίας υποβρυχίων φθάνει τα 2,5 δισεκατομμύρια ευρώ, αν και υπάρχουν πληροφορίες πως το κόστος λόγω των καθυστερήσεων και των οπλικών συστημάτων ίσως ξεπεράσει τα 3,5 δισεκατομμύρια ευρώ.
Οι τεράστιες καθυστερήσεις στο ναυπηγικό πρόγραμμα των Τ-214 αποδίδονται από τους Τούρκους στο «άτυπο» εμπάργκο των Γερμανών, με αφορμή τις στρατιωτικές επιχειρήσεις των Τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων (ΤΕΔ) στη Συρία.
Η Γερμανία για αρκετό καιρό διαχώριζε τα προγράμματα καθώς εφάρμοζε εμπάργκο σε όλα τα οπλικά συστήματα που αφορούσαν τον Στρατό Ξηράς, όπως κινητήρες για τα άρματα μάχης Altay, όμως στα προγράμματα του τουρκικού ναυτικού συνεχιζόταν, αλλά με καθυστερήσεις.
Υπενθυμίζεται πως τον Σεπτέμβριο του 2021 ο κ. Ερντογάν είχε απειλήσει το Βερολίνο λέγοντας ότι «η Γερμανία στο ζήτημα των υποβρυχίων Reis έχει χαλαρώσει την υπόθεση. Σε περίπτωση που δεν τηρήσει τις υποσχέσεις της, τότε κι εμείς θα βρούμε τις εναλλακτικές λύσεις.
Οι εναλλακτικές δεν τελειώνουν», είχε αναφέρει για να προσθέσει «μπορούμε να προχωρήσουμε μαζί και στις ναυπηγήσεις πλοίων. Θα γίνουν βήματα με τη Ρωσία, κοινά βήματα μέχρι και σε ναυπηγήσεις υποβρυχίων».
Οι δηλώσεις αυτές είχαν γίνει ύστερα από ραντεβού του κ. Ερντογάν με τον πρόεδρο της Ρωσίας, Βλαντιμίρ Πούτιν. Η ολοκλήρωση του «Piri Reis» υποδηλώνει ότι υπήρξε απεμπλοκή στις σχέσεις Βερολίνου και Αγκυρας για το συγκεκριμένο θέμα.
Σημειώνεται, πάντως, ότι και στις επανειλημμένες εκκλήσεις των Ελλήνων αξιωματούχων για διακοπή της γερμανικής βοήθειας, το Βερολίνο απαντούσε μονότονα ότι πρόκειται για σύμβαση του 2009, η οποία δεν μπορεί να διακοπεί.
