Η ταχεία εξάπλωση των μη επανδρωμένων αεροσκαφών (drones) έχει δημιουργήσει νέες προκλήσεις ασφάλειας, ειδικά σε περιοχές υψηλού ρίσκου και εκδηλώσεις υψηλού προφίλ. Από στρατιωτικές επιχειρήσεις μέχρι την προστασία VIP και πλήθους, έχουν αναπτυχθεί συστήματα αντι-drone (Counter-UAS) για τον εντοπισμό και την εξουδετέρωση απειλητικών drones.
Τα συστήματα αυτά ποικίλλουν σε τρόπο λειτουργίας – από ηλεκτρονικά “όπλα” παρεμβολής που εξουδετερώνουν τα drones έως φυσικά μέσα σύλληψης ή κατάρριψης.
Στη συνέχεια παρουσιάζεται μια αναλυτική αναφορά, με αφετηρία το σύστημα που χρησιμοποιήθηκε από στρατιωτικό προσωπικό στο Βατικανό (όπως καταγράφηκε σε πρόσφατη φωτογραφία), και επεκτείνεται σε άλλα αντίστοιχα συστήματα, τα τεχνικά χαρακτηριστικά, κατασκευαστές, κόστος και εφαρμογές τους.
Κατά τις τελετές στο Βατικανό – όπως στην εξόδιο ακολουθία του Πάπα Φραγκίσκου – εθεάθησαν Ιταλοί στρατιωτικοί εξοπλισμένοι με ένα ιδιαίτερο φορητό σύστημα “bazooka” αντι-drone. Το όπλο αυτό έχει εμφάνιση μεγάλου τυφεκίου με πολλαπλές κάννες/κεραίες και χρησιμοποιείται για την εξουδετέρωση drones σε απαγορευμένη ζώνη πτήσεων.
Δείτεκαι αυτά
Πρόκειται για φορητό ηλεκτρομαγνητικό διαταράκτη (portable electromagnetic jammer) που παρεμβάλει τα σήματα επικοινωνίας του drone, αναγκάζοντάς το είτε να προσγειωθεί ελεγχόμενα είτε να πέσει. Στρατιωτικές πηγές το περιγράφουν ως “μια συσκευή αποτροπής που σε περίπτωση μη εξουσιοδοτημένου drone “εξουδετερώνει τα ραδιοκύματά του κάνοντάς το να πέσει ή να καθοδηγείται προς προσγείωση”.
Στην πράξη δηλαδή, το σύστημα εντοπίζει γρήγορα τις συχνότητες ελέγχου του drone και διακόπτει τη σύνδεσή του με τον χειριστή.
Το συγκεκριμένο σύστημα είναι προϊόν ιταλικής αμυντικής τεχνολογίας, ενδεχομένως εξέλιξη του προγράμματος ADRIAN της εταιρείας Elettronica (συστήματος Anti-Drone Interception Acquisition Neutralization) ή συναφών λύσεων.
Έχει ήδη δοκιμαστεί και χρησιμοποιηθεί από τις ιταλικές ένοπλες δυνάμεις σε πολεμικά μέτωπα και μεγάλα γεγονότα τα τελευταία χρόνια. Για παράδειγμα, μονάδες του ιταλικού στρατού με αυτά τα “τουφέκια” αντι-drone αναπτύχθηκαν: στην αποστολή του NATO στο Κόσοβο το 2019, σε επιχειρήσεις το 2020-22, στη νέα του Κατάρ 2021 (Αεροπορία) καθώς και εντός Ιταλίας στη διάρκεια επισκέψεων υψηλού κινδύνου (π.χ. επίσκεψη Προέδρου Ουκρανίας Ζελένσκι στη Ρώμη το 2023, Σύνοδο G7 το 2024).
Στη φωτογραφία από το Βατικανό, διακρίνεται ένας Ιταλός στρατιώτης που φέρει στην αγκαλιά του το εν λόγω φορητό jammer με πολλαπλές κεραίες (μοιάζουν με κάννες) στο μπροστινό μέρος. Αυτό το σχήμα “πολυβόλου” οφείλεται στις ενσωματωμένες κατευθυντικές κεραίες για διαφορετικές μπάντες συχνοτήτων.
Τεχνικά χαρακτηριστικά συστημάτων αντι-drone
Τα περισσότερα φορητά συστήματα αντι-drone λειτουργούν με ηλεκτρονική εξουδετέρωση του στόχου. Συνοπτικά, κύρια τεχνικά χαρακτηριστικά περιλαμβάνουν:
Τρόπος λειτουργίας: Στις περισσότερες περιπτώσεις εφαρμόζεται παρεμβολή σήματος (jamming) στις συχνότητες επικοινωνίας του drone. Το “όπλο” εκπέμπει ισχυρά ηλεκτρομαγνητικά σήματα στις ζώνες όπου συνήθως επικοινωνεί ένα εμπορικό drone με το τηλεχειριστήριό του (π.χ. ζώνες ISM 2.4 GHz και 5.8 GHz, συχνότητες GPS κ.ά.)
. Έτσι το drone χάνει τον έλεγχο: είτε εκτελεί αυτόματα λειτουργία ασφαλείας (προσγειώνεται κατακόρυφα ή επιστρέφει στο σημείο απογείωσης), είτε απλώς παραμένει ακυβέρνητο και πέφτει. Το σύστημα στο Βατικανό, για παράδειγμα, “χρησιμοποιεί ηλεκτρομαγνητικούς παλμούς για να απενεργοποιήσει την ικανότητα του χειριστή να ελέγχει το drone”.
Κάποια προηγμένα συστήματα μπορούν εναλλακτικά να επιχειρήσουν “GPSSpoofing” ή λήψη ελέγχου: αντί να μπλοκάρουν, παραπλανούν το drone στέλνοντας ψευδές σήμα GPS ή εντολές προσγείωσης. Για παράδειγμα, το σύστημα SkyDroner μπορεί να στείλει εντολή επιστροφής στη βάση ή προσγείωσης στο drone (“distract”) πριν καταφύγει σε πλήρη παρεμβολή (“disable”). Ωστόσο, η πιο διαδεδομένη πρακτική στα φορητά είναι η παρεμβολή RF λόγω αξιοπιστίας σε ευρύ φάσμα απειλών.
Εμβέλεια: Διαφέρει ανά μοντέλο και συνθήκες. Τα ισχυρά στρατιωτικά συστήματα έχουν αποτελεσματική εμβέλεια εκατοντάδων μέτρων έως ~1–2 χιλιομέτρων. Το DroneGun Tactical της DroneShield, π.χ., αναφέρει εμβέλεια μέχρι 1 km σε τυπικές συνθήκες, ενώ σε ανοιχτό πεδίο έχει καταγραφεί έως ~2 km μέγιστο.
Κόστος
Το κόστος αγοράς των συστημάτων αντι-drone ποικίλλει σημαντικά, ανάλογα με τις δυνατότητες και τον κατασκευαστή. Γενικά, οι χειροκίνητοι παρεμβολείς υψηλών προδιαγραφών τιμώνται στις δεκάδες χιλιάδες ευρώ/δολάρια ανά μονάδα.
Για παράδειγμα, μια μονάδα DroneGun ή DroneDefender εκτιμάται τυπικά γύρω στα $20–50 χιλ. Αντίστοιχα, ολοκληρωμένες πλατφόρμες με πολλαπλούς αισθητήρες και δίκτυο (π.χ. Dedrone tracker με πολλαπλούς κόμβους ανίχνευσης) μπορεί να κοστίσουν από μερικές εκατοντάδες χιλιάδες μέχρι και εκατομμύρια, ανάλογα με την κλίμακα της προστατευόμενης περιοχής.
